Weksel jest papierem cennym. Ustanawia zobowiązanie bezwarunkowe, niezależne od jakiegokolwiek zdarzenia. Ustala dług pieniężny, ściśle określony co do sumy. Zawiera abstrakcyjną obietnicę zapłaty. Obietnicę jednostronną w której wierzyciel ma jedynie prawa, a nie obowiązki. Jest przeważnie papierem obiegowym na zlecenie. Musi zadość czynić pewnym warunkom formalnym, a przede wszystkim zawierać wzmiankę, iż jest wekslem. Zobowiązuje ‘wekslowo’ wszystkie osoby, które się na nim podpiszą.

Archives for październik 2010

Zarzuty do weksla – dokument nie jest wekslem

Teoretycznie sąd nie powinien wydawać nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie dokumentu, który miał być wekslem, ale faktycznie nim nie jest, niemniej jednak zdarzają się sytuacje, że sąd czegoś nie zauważy. Na dłużniku wówczas ciąży konieczność złożenia odpowiedniego zarzutu.

Dokument nie jest wekslem

jeśli brakuje mu któregokolwiek z ustawowych elementów. W praktyce możemy spotkać się między innymi z następującymi sytuacjami:

„weksel” nie zawierający bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty:

Warszawa, dnia 3 listopada 2010r. Dnia 17 grudnia 2010r. zapłacę za ten weksel na zlecenie Jana Kowalskiego sumę 1000zł. Zapłata nastąpi po dostarczeniu towaru wg faktury 15/2010. Płatny w Warszawie. {podpis}

„weksel” nie zawierający nazwiska remitenta:

Warszawa, dnia 3 listopada 2010r. Dnia 17 grudnia 2010r. zapłacę za ten weksel na zlecenie okaziciela sumę 1000zł. Płatny w Warszawie. {podpis}

„weksel” zawierający więcej jak jedną datę płatności:

Warszawa, dnia 3 listopada 2010r. Do dnia 17 grudnia 2010r. zapłacę za ten weksel na zlecenie Jana Kowalskiego sumę 1000zł. Płatny w Warszawie. {podpis}

„weksel” nie zawierający oznaczenia dnia płatności:

Warszawa, dnia 3 listopada 2010r. W grudniu 2010r. zapłacę za ten weksel na zlecenie Jana Kowalskiego sumę 1000zł. Płatny w Warszawie. {podpis}

„weksel” nie zawierający wyrazu weksel w swojej treści:

WEKSEL WŁASNY
Warszawa, dnia 3 listopada 2010r. Dnia 17 grudnia 2010r. zapłacę za ten dokument wekslowy na zlecenie Jana Kowalskiego sumę 1000zł. Płatny w Warszawie. {podpis}

„weksel” nie zawierający podpisu wystawcy lub zawierający podpis wykreślony:

Warszawa, dnia 3 listopada 2010r. Dnia 17 grudnia 2010r. zapłacę za ten weksel na zlecenie Jana Kowalskiego sumę 1000zł. Płatny w Warszawie. {podpis}

Kto i przeciwko komu może podnosić zarzut nieważności weksla

Zarzut ten jest zarzutem z prawa wekslowego i może być podnoszony skutecznie przez każdego dłużnika wekslowego (wystawcę, trasata, poręczyciela, indosanta…) przeciwko każdemu posiadaczowi weksla. Dokonanie indosu weksla nie uniemożliwia podniesienia tego zarzutu.

Przykład treści zarzutów do nakazu zapłaty z weksla:

Powód dochodzi należności z dokumentu zatytułowanego „weksel” o następującej treści:

Warszawa, dnia 1 stycznia 2010r. Dnia 15 czerwca 2010r. zapłacę za ten weksel na zlecenie okaziciela sumę 1000zł. Płatny w Warszawie. {podpis}

Dokument powyższy nie jest wekslem, brakuje mu bowiem oznaczenia nazwiska remitenta. Element ten jest niezbędny, aby dokument był wekslem własnym, o którym wspomina powód. Na tej podstawie nie powinien być wydany nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, a nakaz już wydany należy uchylić.

Ponadto proszę o wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty (co to znaczy?)

Zarzuty do nakazu zapłaty z weksla

Otrzymując nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany na podstawie weksla dłużnik ma prawo w ciągu dwóch tygodni złożyć zarzuty, którymi będzie mógł wykazać, iż należność z weksla nie przysługuje jego posiadaczowi.

Najpopularniejszymi zarzutami mogą być:

Niektóre z powyższych zarzutów przysługują wobec każdego posiadacza weksla (np. zarzut nieważności weksla), niektóre mogą być podnoszone tylko pomiędzy danymi stronami, czyli dokonanie indosu na rzecz osoby trzeciej powoduje utratę prawa do podnoszenia wobec niej danego zarzutu (np. zarzut braku spełnienia świadczenia wzajemnego za wystawiony weksel).

Każdy z zarzutów zasługuje na szersze poruszenie w osobnym wpisie, założyłem zatem nowy dział zarzuty do weksla, gdzie będzie poruszana ta tematyka.

Weksel może być przedmiotem zajęcia komorniczego

Jeżeli wobec dłużnika (niekoniecznie wekslowego) toczy się postępowanie egzekucyjne, komornik może zająć będące w jego posiadaniu weksle wystawione lub indosowane na jego rzecz przez inne podmioty, również wówczas, gdy termin płatności weksla jeszcze nie upłynął.

Jak odbywa się zajęcie weksla przez komornika?

Zajęcie odbywa się przez odebranie weksla dłużnikowi oraz poinformowanie wystawcy lub inny podmiot zobowiązany z weksla, aby należną kwotę wpłacił w terminie płatności organowi egzekucyjnemu.

Jeśli weksel nie zostanie zapłacony

Może być wówczas wystawiony na licytację. Cena wywoławcza stanowi wówczas 50% sumy weksla wraz z odsetkami. Za zgodą dłużnika komornik może również sprzedać weksel bez licytacji (z wolnej ręki), jeżeli sprzedaż za tę cenę nie narusza interesów wierzycieli.  Dłużnik może wówczas wskazać osobę i cenę, po jakiej weksel ma być sprzedany. Zgoda dłużnika na sprzedaż z wolnej ręki nie jest potrzebna, gdy wierzytelność była wymagalna przed dniem zajęcia, w takim jednak wypadku cena zbycia nie może być niższa od 60% oszacowania wraz z odsetkami liczonymi do dnia sprzedaży.

W przypadku zakupu wierzytelności wekslowej przez licytującego, komornik może dokonać na jego rzecz indosu (do którego ma prawo takie samo jak ostatni posiadacz weksla), może również przekazać należność z weksla na podstawie cesji wierzytelności, jeśli dokonanie indosu nie jest możliwe.

Nowy wierzyciel wekslowy może dochodzić należności z weksla, również na drodze sądowej; przysługują mu wówczas te same prawa, co poprzedniemu posiadaczowi weksla.

Podstawa prawna: art. 895 i kolejne kpc.

Pułapki na wierzycieli – jak dłużnicy próbują uniknąć odpowiedzialności z weksla

Oto lista najpopularniejszych sztuczek dłużników, którzy chcą wystawić weksel, który w rzeczywistości nie jest wekslem. Bądź ostrożny, jeśli chcesz przyjąć weksel jako zabezpieczenie transakcji, a z wekslami masz mało do czynienia. Każdy z opisanych sytuacji powoduje, że otrzymany dokument nie jest wekslem

Brak bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty

Nieważnym jest weksel własny , któremu brak bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty. Na przykład dokument o zawierający w treści „zapłacę za ten weksel po otrzymaniu dostawy towaru” nie jest wekslem, choćby dostawa towaru faktycznie nastąpiła.

Błędne podanie daty płatności

Weksel może być płatny:
– w oznaczonym dniu (np. 24 października 2010r.)
– za okazaniem lub w pewien czas po okazaniu („za okazaniem zapłacę”, „Tydzień po okazaniu zapłacę”)
– w pewien czas po dacie („20 dni po dacie wystawienia weksla zapłacę za ten weksel…”)
Unieważnia weksel zastosowanie popularnej formuły „zapłacę do dnia…”, użycie słowa „do” nie określa bowiem jednego dnia płatności, a kilka występujących po sobie dni.
Co ważne, w internecie krążą wzory weksli z błędnym określeniem „do dnia… zapłacę”, należy zatem stosować ograniczone zaufanie do niesprawdzonych informacji.

Brak wszystkich elementów weksla, albo ich umieszczenie pod podpisem wystawcy

Znów podam przykład znalezionych w internecie wzorów weksli, gdzie „miejsce płatności” było podane pod podpisem wystawcy, czyli de facto nie znajdowało się na wekslu. Na szczęście nie unieważnia to weksla, bowiem zgodnie z art. 102 prawa wekslowego, za miejsce płatności (w przypadku jego braku) uważa się miejsce wystawienia weksla.
Niezbędne elementy weksla są wyliczone w prawie wekslowym, warto jednak zapamiętać je w inny sposób: poprzez porównanie z treścią wzoru najprostszego weksla:

Zakopane, 7 września 2010r. Dnia 30 września 2010r. zapłacę
za ten weksel na zlecenie Aldony Małolepszej sumę 500zł.
{podpis}

Który zawiera po kolei: miejsce wystawienia, datę wystawienia, datę płatności, bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty wraz ze słowem weksel, oznaczenie remitenta, oznaczenie kwoty i waluty i podpis. Miejscem płatności jest miejscowość wystawienia, ale można określić inną miejscowość.

Wszystkie elementy powinny znajdować się ponad podpisem, zwyczajowo uznaje się, że miejsce płatności może być umieszczone na równi z nim.

Podanie skrótu nazwy miejscowości, albo nazwy nieistniejącej miejscowości

Miejsce wystawienia i miejsce płatności są obowiązkowymi elementami weksla, dlatego podanie nazwy nieistniejącej miejscowości unieważnia weksel.
Przez długie lata przedwojenne, powojenne i III RP uważało się, że podanie skrótu nazwy miejscowości (np. W-wa zamiast Warszawa) również jest nieprawidłowe. Jakkolwiek ostatnimi czasy znalazło się orzeczenie sądu dopuszczające tego typu skróty na wekslu (SN V CK 9/06), przy założeniu, że chodzi o skrót powszechnie znany i dostatecznie identyfikujący daną miejscowość, jednakże dla własnego bezpieczeństwa polecam używanie pełnych i poprawnych nazw miejscowości.

Co ciekawe, niektórzy uważają, że można podać nazwę nieistniejącej miejscowości (Glasner, Thaler – Prawo Wekslowe 1936 „Oznaczoną musi być jedna miejscowość w sposób nie budzący wątpliwości, chociażby była to miejscowość nieistniejąca, nie może być ona oznaczona alternatywnie”).

Różnica pomiędzy poręczeniem wekslowym i cywilnym

Zazwyczaj jeśli mówimy o poręczeniu, mamy na myśli poręczenie opisane w kodeksie cywilnym. Poręczenie na wekslu nazywa się awalem i zasady jego stosowania są trochę odmienne od standardowego poręczenia cywilnego.

Jeśli chcesz wiedzieć, jak powinno wyglądać poręczenie na wekslu, zapraszam do tej notki. Poniżej porównam jedynie poręczenie cywilne z poręczeniem wekslowym, czyli awalem.

Cechy wspólne poręczenia wekslowego i cywilnego

Istotą poręczenia jest zobowiązanie się do zapłaty długu w przypadku, gdyby obowiązku tego nie spełniła osoba, za którą ręczymy.

Zarówno w poręczeniu wekslowym, jak i cywilnym, możemy określić, za kogo chcemy poręczyć, możemy również wskazać maksymalną kwotę, do której możemy odpowiadać.

Różnice pomiędzy poręczeniem wekslowym i cywilnym

Poręczenie wekslowe jest nieodwołalne, podczas gdy poręczenie cywilne za dług przyszły można odwołać przed jego powstaniem.

Poręczenie wekslowe może być umieszczone wyłącznie na wekslu lub przedłużku, nie jest awalem poręczenie umieszczone na osobnym dokumencie, podczas gdy poręczenie cywilne może być umieszczone zarówno na umowie będącej źródłem długu, jak i na osobnym dokumencie. Jednakże umieszczenie poręczenia na osobnym dokumencie – na przykład na deklaracji wekslowej – może być uznane za poręczenie cywilne.

Jeśli osoba, za którą ręczymy na wekslu, nie spłaci swojego zobowiązania, wierzyciel nie ma obowiązku niezwłocznego informowania o tym poręczyciela, w przeciwieństwie do poręki cywilnej, gdzie taki obowiązek istnieje. Analogicznie: spłacając weksel jako poręczyciel nie mamy obowiązku informować o tym wystawcy, podczas gdy w przypadku poręczenia cywilnego poręczyciel powinien o fakcie spłaty wierzytelności powiadomić osobę, za którą ręczył.

Poręczenie wekslowe jest ważne nawet wówczas, gdy zobowiązanie wekslowe z jakichś przyczyn byłoby nieważne, z wyjątkiem wady formalnej, podczas gdy poręczenie cywilne jest ważne tylko na podstawie ważnej umowy. Na przykład: skuteczne będzie poręczenie wekslowe za osobę, której podpis został podrobiony, albo za osobę nieistniejącą. W takim przypadku za weksel będzie odpowiadał tylko poręczyciel. Nieskuteczne będzie poręczenie na dokumencie, który nie jest wekslem, na przykład nie zawiera bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty.

Poręczenie wekslowe – prawo wekslowe

Art. 30
Zapłatę weksla można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym (aval) co do całości sumy wekslowej lub co do jej części.
Poręczenie może dać osoba trzecia lub nawet osoba, podpisana na wekslu.

Art. 31
Poręczenie umieszcza się na wekslu albo na przedłużku.
Poręczenie oznacza się wyrazem „poręczam” lub innym zwrotem równoznacznym; podpisuje je poręczyciel.
Sam podpis na przedniej stronie weksla uważa się za udzielenie poręczenia, wyjąwszy gdy jest to podpis wystawcy lub trasata.
Poręczenie powinno wskazywać, za kogo je dano. W braku takiej wskazówki uważa się, że poręczenia udzielono za wystawcę.

Art. 32
Poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył.
Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej.
Poręczyciel wekslowy, który zapłacił weksel, nabywa prawa, wynikające z wekslu, przeciw osobie, za którą poręczył, i przeciw tym, którzy wobec tej osoby odpowiadają z weksla.

Poręczenie cywilne – kodeks cywilny
art. 876
§ 1. Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.
§ 2. Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.

art. 877
W razie poręczenia za dług osoby, która nie mogła się zobowiązać z powodu braku zdolności do czynności prawnych, poręczyciel powinien spełnić świadczenie jako dłużnik główny, jeżeli w chwili poręczenia o braku zdolności tej osoby wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.

art. 878
§ 1. Można poręczyć za dług przyszły do wysokości z góry oznaczonej.

§ 2. Bezterminowe poręczenie za dług przyszły może być przed powstaniem długu odwołane w każdym czasie.

art. 879
§ 1. O zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika.
§ 2. Jednakże czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć zobowiązania poręczyciela.

art. 880
Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel powinien zawiadomić o tym niezwłocznie poręczyciela.

art. 881
W braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny.

art. 882
Jeżeli termin płatności długu nie jest oznaczony albo jeżeli płatność długu zależy od wypowiedzenia, poręczyciel może po upływie sześciu miesięcy od daty poręczenia, a jeżeli poręczył za dług przyszły – od daty powstania długu żądać, aby wierzyciel wezwał dłużnika do zapłaty albo z najbliższym terminem dokonał wypowiedzenia. Jeżeli wierzyciel nie uczyni zadość powyższemu żądaniu, zobowiązanie poręczyciela wygasa.

art. 883
§ 1. Poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które przysługują dłużnikowi; w szczególności poręczyciel może potrącić wierzytelność przysługującą dłużnikowi względem wierzyciela.
§ 2. Poręczyciel nie traci powyższych zarzutów, chociażby dłużnik zrzekł się ich albo uznał roszczenie wierzyciela.
§ 3. W razie śmierci dłużnika poręczyciel nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy wynikające z przepisów prawa spadkowego.

art. 884
§ 1. Poręczyciel, przeciwko któremu wierzyciel dochodzi roszczenia, powinien zawiadomić niezwłocznie dłużnika wzywając go do wzięcia udziału w sprawie.

§ 2. Jeżeli dłużnik nie weźmie udziału w sprawie, nie może on podnieść przeciwko poręczycielowi zarzutów, które mu przysługiwały przeciwko wierzycielowi, a których poręczyciel nie podniósł z tego powodu, że o nich nie wiedział.

art. 885
Poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie długu, za który poręczył. Gdyby tego nie uczynił, a dłużnik zobowiązanie wykonał, nie może żądać od dłużnika zwrotu tego, co sam wierzycielowi zapłacił, chyba że dłużnik działał w złej wierze.

art. 886
Jeżeli poręczenie udzielone zostało za wiedzą dłużnika, dłużnik powinien niezwłocznie zawiadomić poręczyciela o wykonaniu zobowiązania. Gdyby tego nie uczynił, poręczyciel, który zaspokoił wierzyciela, może żądać od dłużnika zwrotu tego, co wierzycielowi zapłacił, chyba że działał w złej wierze.

art. 887
Jeżeli wierzyciel wyzbył się zabezpieczenia wierzytelności albo środków dowodowych, ponosi on względem poręczyciela odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę.

Jeden weksel in blanco może zabezpieczać kilka umów

Jeśli na zabezpieczenie umowy pomiędzy tobą i twoim kontrahentem, wystawiasz weksel in blanco, ten sam weksel może również zabezpieczać inne łączące was umowy, nawet te, które dopiero zostaną zawarte w przyszłości.

Nie ma potrzeby za każdym razem wystawiać nowego weksla, w sytuacji gdy poprzednio wystawiony jest jeszcze w posiadaniu wierzyciela. Wystarczy zawrzeć dodatkową umowę wekslową, uprawniającą do uzupełnienia weksla na nowych warunkach.

Weksel niezupełny w chwili wystawienia (in blanco), może zostać uzupełniony przez wpisanie jako sumy wekslowej sumy wierzytelności, na zabezpieczenie której został wystawiony. Przy uzupełnieniu weksla nie jest wykluczona możliwość uwzględnienia innych wierzytelności istniejących między stronami, wszakże musi to wynikać z zawartego przez nie porozumienia w przedmiocie uzupełnienia weksla. (SN V CKN 1411/00).

Unikanie niepotrzebnego wystawiania weksli in blanco jest wskazane z uwagi na fakt, że weksel taki może być niebezpieczny, gdy przypadkiem dostanie się w niepowołane ręce. W ogóle wystawianie dokumentów in blanco powinno mieć miejsce tylko wtedy, gdy jako zabezpieczenie nie może użyty odpowiedni weksel zupełny.

Jak napisać pozew o zapłatę weksla – wzór

Krótki, ale kompletny poradnik o tym, jak napisać pozew sądowy o zapłatę należności z weksla.
Aby kogoś pozwać, należy spełnić dwa lub trzy warunki. Oto one:

1. Wypełnij weksel

Jeśli posiadasz weksel in blanco, powinieneś go poprawnie wypełnić. Dopiero wówczas powstaje roszczenie, które może być dochodzone od dłużnika

2. Przedstaw weksel do zapłaty

Należność z weksla jest długiem odbiorczym, a nie oddawczym, co oznacza, że dłużnik ma zapłacić za przedstawiony mu w miejscu płatności weksel. Jeśli weksel nie zostanie przedstawiony do zapłaty, nie możesz żądać odsetek karnych.

3. Wyślij wezwanie do zapłaty

Jest ono konieczne, jeśli dochodzisz należności w postępowaniu gospodarczym (czyli jeśli należność powstała pomiędzy przedsiębiorcami). [W aktualnym stanie prawnym wysyłanie wezwania do zapłaty nie jest obowiązkowe. Więcej o wezwaniu do zapłaty i o tym czy warto, czy należy je wysyłać pisałem tutaj.]

Złóż pozew w sądzie

Linki do wzorów pozwów znajdują się na końcu tej notki. Pamiętaj, aby przy dochodzonej kwocie nie wyższej niż 10 tysięcy złotych, skorzystać z formularza urzędowego pozwu.
W przypadku weksla należy pamiętać również o zawnioskowaniu o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, oraz o dołączeniu oryginału weksla.
Pozew składasz do sądu w jednym egzemplarzu w oryginale, oraz dołączasz tyle odpisów (kopii) pozwu, ilu jest pozwanych.
Jeśli chodzi o uzasadnienie pozwu, to uważam, że powinno być ono jak najkrótsze i zwięzłe, opierające się przede wszystkim na wekslu, jako dowodzie, a nie na pozawekslowych umowach.

Ile to kosztuje

Wraz z wniesieniem pozwu powinieneś uiścić opłatę sądową (jeśli tego nie zrobisz, sąd wezwie cię do jej uiszczenia, co niepotrzebnie przedłuży całą procedurę). Opłatę można wnieść poprzez naklejenie na oryginał pozwu znaków sądowych, albo poprzez dokonanie przelewu odpowiedniej kwoty na konto sądu, do którego składa się pozew. Potwierdzenie przelewu dołącza się do pozwu.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych jeśli dokonujesz opłaty przelewem i dołączasz komputerowy wydruk jako potwierdzenie operacji, powinieneś dopisać i podpisać własnoręcznie na wydruku informację o tym, że figurująca kwota jest opłatą za wnoszony pozew.

Koszt opłaty sądowej co do zasady stanowi 1/4 standardowej opłaty i wynosi, w zależności od wartości przedmiotu sporu:
30zł, jeśli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 5000zł
63zł, jeśli wartość przedmiotu sporu przekracza 5000zł i nie przekracza 7500zł
75zł, jeśli wartość przedmiotu sporu przekracza 7500zł i nie przekracza 10 tysięcy zł
oraz
1,25% wartości przedmiotu sporu przy dochodzeniu należności przekraczającej 10 tysięcy zł, przy czym maksymalna opłata sądowa wynosi 100 tysięcy złotych, czyli przy dochodzeniu należności z weksla na kwotę wyższą niż 8 milionów złotych, opłata sądowa już się nie zwiększa.

(stawki obowiązujące na dzień pisania notki, w razie zmian zostaną zaktualizowane)

[Aktualizacja] Niektóre sądy nie traktują dochodzenia należności z weksla jako postępowania uproszczonego i wymagają opłaty sądowej w wysokości 1,25% wartości przedmiotu sporu już od kwot nie przekraczających 10 tysięcy złotych. Jeśli nie wiesz jak do tej sprawy podchodzi sąd, do którego chcesz złożyć pozew, a zależy ci na szybkości postępowania, wpłać sumę odpowiadającą wyższej opłacie.

Sąd rejonowy, czy okręgowy?

[aktualizacja maj 2012r.]
Sądy rejonowe są właściwe przy dochodzeniu należności nie wyższej niż 75 tysięcy złotych. Przy wyższych kwotach właściwym sądem jest sąd okręgowy już w pierwszej instancji.

Wzory pozwów o zapłatę weksla


Jeśli dochodzisz kwoty większej niż 10 tysięcy złotych (PDF)


Jeśli dochodzisz kwoty nie większej niż 10 tysięcy złotych (PDF)

[Aktualizacje:
wrzesień 2011:
1. Poprawiony termin naliczania odsetek (od dnia następnego po dniu przedstawienia weksla do zapłaty)
2. Rezygnacja z dowodzenia świadkiem przedstawienia weksla do zapłaty]

Nie nadużywaj weksli in blanco!

Zauważyłem, że firmy często żądają jako zabezpieczenie wystawienia weksla in blanco, podczas gdy wystarczy zastosować odpowiednio wypełniony weksel zupełny.

Użycie in blanco może powodować późniejsze spory dotyczące prawidłowości jego wypełnienia, czy też ograniczać prawo dłużnika do zgłaszania słusznych zarzutów.

Jakiś czas temu w Gazecie Podatkowej zamieszczono pytanie czytelnika:

Otrzymałem pożyczkę od osoby fizycznej. Zabezpieczeniem jej spłaty jest weksel in blanco wystawiony przeze mnie i poręczony przez moją żonę […]

Dlaczego w powyższym przypadku zastosowano weksel in blanco? Czy dla (niedużej, jak sądzę) pożyczki, wystawca weksla chce ryzykować tym, że weksel może być wypełniony na o wiele wyższą kwotę? I być egzekwowany zanim jeszcze dłużnik zbierze 3/4 brakującej opłaty sądowej na swoje zarzuty?

Skoro weksel był zabezpieczeniem pożyczki, można było zastosować weksel zupełny, mając do wyboru dwa sposoby:

1. Weksel gwarancyjny wystawiony na kwotę pożyczki, płatny za okazaniem. W przypadku gdyby wierzyciel chciał dochodzić części wierzytelności, mógłby żądać zapłaty w wysokości faktycznego zadłużenia, choćby było ono niższe niż kwota weksla

2. Kilka weksli wystawionych na sumy odpowiadające wysokości rat, z terminami płatności pokrywającymi się z terminami płatności kolejnych rat. Z każdą spłatą dłużnik otrzymywałby z powrotem jeden weksel.

Pamiętaj!

Przed wystawieniem weksla in blanco, zastanów się, czy roszczenia nie można zabezpieczyć wekslem zupełnym.

Czy można odzyskać opłatę skarbową od niewykorzystanych blankietów wekslowych?

Jeśli z czasów obowiązywania opłaty skarbowej (do 31 grudnia 2006r.) pozostały ci niewykorzystane blankiety wekslowe, być może będziesz mógł odzyskać uiszczony w nich podatek.

BRE Bank, który posiada blankiety wekslowe z opłatą skarbową na sumę około pół miliona złotych, wystąpił do sądu o jej zwrot. W efekcie Naczelny Sąd Administracyjny oddalił ostatecznie skargę kasacyjną w sprawie odmowy stwierdzenia nadpłaty w opłacie skarbowej, uznał jednak za konieczne poinformować resort finansów o nieprawidłowościach i braku rozwiązań prawnych w tym zakresie. Zdaniem Sądu, likwidując opłatę skarbową trzeba było wprowadzić zwrot wydatków na blankiety urzędowe.

Do zagadnienia różnie podeszły dzisiaj nasze dwa dzienniki prawne. „Dziennik Gazeta Prawna” pisze „Budżet odda koszt zakupu weksli – resort finansów będzie musiał określić jak zwrócić bankom opłatę skarbową od blankietów wekslowych niewykorzystanych w związku ze zmianą przepisów w 2007r.”. Rzeczpospolita natomiast odczytała tę sprawę zupełnie inaczej „Nie można odzyskać pieniędzy za niewykorzystane weksle – W sejfie BRE Banku wciąż leżą blankiety urzędowe weksli, w których zawarte jest pół miliona zł opłaty skarbowej. Nie dostanie on jednak zwrotu nadpłaty podatku”

Sygn. akt. II FSK 913/09

W jaki sposób oznaczyć walutę na wekslu?

Oznaczenie waluty, w jakiej weksel ma być płatny, jest obowiązkowym jego elementem, jej brak unieważnia weksel.

Suma pieniężna musi być wyrażona w dowolnej walucie, która jest w obiegu jakiegokolwiek państwa w momencie wystawienia weksla.

weksel w walucie polskiej

W przypadku złotówek, stosuje się najczęściej zapis „zł”, można również użyć innego, powszechnie używanego zapisu, np. „złotych polskich” itp.

Przez pewien czas były wątpliwości, czy można stosować skrót PLN. Jak pamiętam, PLN, czyli „polski nowy złoty” to skrót zastępujący PLZ czyli „polski złoty” z czasów denominacji z 1995r. i od tamtej pory często używany (moim zdaniem  niepotrzebnie, jest bowiem o wiele „brzydszy” od „zł”).

Izabela Heropolitańska w swojej znakomitej książce „Jak poprawnie wypełnić weksel w 416 przykładach” podawała przykład weksla z oznaczeniem PLN jako weksla nieważnego. Według niej PLN to nie oznaczenie waluty, a kod waluty. Wątpliwości rozwiało jednak orzeczenie Sądu Najwyższego z 2008r.:

Nie powoduje nieważności weksla podanie obok cyfry symbolu „PLN”, skoro chodzi o określenie waluty polskiej stosowanej przede wszystkim w praktyce bankowej […] (V CK 9/06 wyrok SN 2008.07.20)

weksel w walucie zagranicznej

Zagraniczna waluta może być wskazana na wekslu w taki sposób, w jaki się ją zwyczajowo podaje, czyli np. euro, (€), dolarów USA, (USD), koron szwedzkich (SEK) itp.

Jeśli dana nazwa waluty jest stosowana w kilku państwach dla różnych walut (np. korony), i jednocześnie weksel ma miejsce płatności w jednym z tych państw, uznaje się, że chodzi o walutę tego państwa. Zatem weksel wystawiony w Norwegii na 100 koron i płatny w Szwecji będzie uznawany za płatny w koronach szwedzkich. Jeśli jednak weksel będzie płatny w Polsce, należy określić dokładnie o jaką walutę chodzi (100 SEK, 100 koron szwedzkich itp.).

Należy uważać przy wystawianiu weksli płatnych w walucie nie obowiązującej w miejscu płatności. Przede wszystkim należy wskazać walutę jednoznacznie. Na przykład dolar występuje w wielu krajach. Dolar amerykański? Czyli jaki? Z USA, czy Kanady? Najlepiej podać międzynarodowe określenie waluty lub dokładny jej opis (dolar USA, USD, dolar kanadyjski, CAD).

Spotyka się opinie, że jeśli waluta na wekslu nie jest jednoznacznie określona (i nie można jej określić na podstawie miejsca płatności), to weksel jest nieważny, z tego powodu polecam wskazywanie waluty weksla w sposób nie budzący wątpliwości.

Klauzula „efektywnie”

Weksel płatny w Polsce wyrażony w walucie zagranicznej może być płatny w złotówkach według aktualnego kursu. Wystawca  może jednak zastrzec, iż zapłata będzie dokonana tylko w określonej  walucie:

Kraków, dnia 6 października 2010r. Dnia 31 października 2010r.
zapłacę za ten weksel na zlecenie Jana Kowalskiego
sumę 1000 USD efektywnie. Płatny w Krakowie.
{podpis}

Zasady płatności weksli wystawionych w walucie nie obowiązującej w miejscu płatności weksla

1. Jeśli weksel posiada klauzulę „efektywnie”, zapłata zawsze zachodzi w walucie wskazanej na wekslu
2. Jeśli weksel nie posiada klauzuli „efektywnie”, zapłata za weksel zachodzi w walucie napisanej na wekslu lub w walucie miejsca płatności weksla – wedle wyboru dłużnika. Jeśli dłużnik pozostaje w zwłoce, czyli płaci po terminie płatności weksla, w przypadku zapłaty w walucie miejsca płatności weksla, posiadacz może wybrać kurs wymiany z dnia będącego terminem płatności weksla, albo z dnia będącego faktycznym dniem zapłaty – w zależności od tego, który kurs jest korzystniejszy dla posiadacza.

Podstawa prawna – prawo wekslowe

Art. 41
Jeżeli weksel wystawiono na walutę, która nie jest walutą miejsca płatności, sumę wekslową można zapłacić w walucie krajowej podług jej wartości w dniu płatności. Jeżeli dłużnik dopuści się zwłoki, posiadacz może żądać zapłaty sumy wekslowej w walucie krajowej według swego wyboru albo podług jej kursu w dniu płatności, albo podług jej kursu w dniu zapłaty.

Wartość waluty zagranicznej oznacza się podług zwyczajów miejsca płatności. Wystawca jednak może zastrzec, że suma, przypadająca do zapłaty, ma być obliczona podług kursu, ustanowionego w wekslu.

Zasad powyższych nie stosuje się do przypadku, gdy wystawca zastrzegł, że zapłata ma być uiszczona w oznaczonej walucie (zastrzeżenie zapłaty rzeczywistej w walucie zagranicznej).

Jeżeli weksel wystawiono na walutę, mającą w kraju wystawienia i w kraju zapłaty tę samą nazwę, lecz inną wartość, domniemywa się, że miano na myśli walutę miejsca płatności.

W jaki sposób wystawić weksel za granicą?

W każdym cywilizowanym kraju, w którym istnieje ustawa wekslowa, można wystawiać weksle. Zdolność do zaciągania zobowiązania wekslowego, oraz formę oświadczenia wekslowego ocenia się według ustawy kraju, w którym weksel został podpisany.

Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy za granicą zobowiązanie wekslowe zaciągnie obywatel polski w stosunku do innego obywatela polskiego – można stosować wówczas polskie prawo wekslowe.

Jeśli weksel jest płatny w walucie, która  nie jest oficjalną walutą danego kraju (np. weksel płatny w Warszawie na kwotę wyrażoną w dolarach USA), płatność może się odbyć w walucie krajowej, według aktualnego kursu.

Weksel wystawiony za granicą i płatny za granicą

powinien być oceniany wedle tamtejszego prawa. Aktualnie nawiązuję kontakty z zagranicznymi kancelariami prawnymi w celu opisania na blogu podstawowych zasad wystawiania weksli w różnych krajach (łącznie z obcojęzyczną treścią weksla).

Weksel wystawiony w jednym kraju i płatny w drugim kraju

co do zasady forma (obowiązkowe elementy) oświadczenia wekslowego jest oceniana według miejsca jego podpisania. Z kolei miejsce płatności weksla wpływa na:
– prawo właściwe dla oceny skutków zobowiązań akceptanta (art. 79pw.), jak i wystawcy weksla własnego
– zastosowanie kalendarza (jeśli w państwach tych różnie liczy się dni, miesiące, czy lata),
– rodzaj waluty, jeśli nazwa danej waluty dotyczy kilku różnych walut w różnych krajach (np. weksel wystawiony w Norwegii i płatny w Szwecji na 100 koron, będzie opiewał na 100 koron szwedzkich, chyba że weksel będzie jednoznacznie wskazywał walutę danego kraju)
– ocenę częściowego przyjęcia lub zapłaty częściowej (art. 82 pw.)
– sposób umarzania weksli zaginionych.

Oznaczenie miejsca wystawienia weksla

Co w sytuacji, kiedy weksel jest wystawiony na przykład w USA, a w samej treści dokumentu poda się polskie miasto jako miejsce wystawienia? Ignacy Rosenblüth w swoim komentarzu uznaje, że z punktu widzenia formalnej ważności wekslu, obojętne jest, czy data i miejsce wystawienia są prawdziwe. Na tym, kto twierdzi, że miejsce i data wystawienia wekslu są nie zgodne z prawdą, spoczywa ciężar dowodu przeciwieństwa.

Język wystawienia weksla

Może być dowolny zrozumiały dla obu stron. Nie ma przeszkód, aby weksle w Polsce wystawiać w innym języku. Istnieje również możliwość wystawienia weksla w dwóch lub kilku językach równocześnie.

Po angielsku weksel to bill of exchange (weksel trasowany) lub promissory note (weksel własny), po francusku letter de change, po niemiecku Wechsel, po włosku lettera di cambio (lub cambiale).

Podsumowanie

1. Możesz wystawić weksel za granicą.
2. Musisz się jednak zorientować jakie są wymagania formalne w obowiązującej w danym kraju ustawie wekslowej.
3. Weksel wystawiony za granicą i płatny w Polsce może być dochodzony przed polskim sądem zgodnie z miejscem płatności weksla. Skutki zobowiązania wystawcy weksla własnego określa wówczas polskie prawo.
4. Weksel opiewający na obcą walutę, płatny w Polsce, może być zapłacony w złotówkach, chyba że wystawca umieści na nim klauzulę „efektywnie” obligującą go do zapłaty konkretnie w danej walucie.

Podstawa prawna – prawo wekslowe

Art. 37
Gdy weksel jest płatny w oznaczonym dniu w miejscu, gdzie obowiązuje kalendarz odmienny od kalendarza miejsca wystawienia, uważa się datę płatności za określoną według kalendarza miejsca płatności.

Przy wekslu, przekazanym z jednego miejsca na inne, w którem obowiązuje kalendarz odmienny, a płatnym w pewien czas po dacie, przelicza się dzień wystawienia na dzień, odpowiadający kalendarzowi miejsca płatności, i podług tego oznacza się termin płatności.

Zasadę ustępu poprzedzającego stosuje się także do obliczania terminów przedstawienia weksli.

Przepisów tych nie stosuje się, jeżeli z zastrzeżenia w wekslu lub w ogóle z jego treści wynika, że chciano zastosować inne zasady.

Art. 41
Jeżeli weksel wystawiono na walutę, która nie jest walutą miejsca płatności, sumę wekslową można zapłacić w walucie krajowej podług jej wartości w dniu płatności. Jeżeli dłużnik dopuści się zwłoki, posiadacz może żądać zapłaty sumy wekslowej w walucie krajowej według swego wyboru albo podług jej kursu w dniu płatności, albo podług jej kursu w dniu zapłaty.

Wartość waluty zagranicznej oznacza się podług zwyczajów miejsca płatności. Wystawca jednak może zastrzec, że suma, przypadająca do zapłaty, ma być obliczona podług kursu, ustanowionego w wekslu.

Zasad powyższych nie stosuje się do przypadku, gdy wystawca zastrzegł, że zapłata ma być uiszczona w oznaczonej walucie (zastrzeżenie zapłaty rzeczywistej w walucie zagranicznej).

Jeżeli weksel wystawiono na walutę, mającą w kraju wystawienia i w kraju zapłaty tę samą nazwę, lecz inną wartość, domniemywa się, że miano na myśli walutę miejsca płatności.

Art. 77
Zdolność osoby do zaciągania zobowiązań wekslowych ocenia się według jej prawa ojczystego. Jeżeli prawo to uznaje za właściwe prawo innego kraju, należy je stosować.

Kto według prawa, określonego w ustępie poprzedzającym, nie ma zdolności wekslowej, mimo to jest ważnie zobowiązany, jeżeli podpisał weksel w kraju, według którego ustaw miałby zdolność wekslową. Przepisu tego nie stosuje się do obywatela polskiego, który zaciągnął zobowiązanie wekslowe za granicą.

Art. 78
Formę oświadczenia wekslowego ocenia się podług ustaw kraju, w którym oświadczenie zostało podpisane.

Jeżeli jednak oświadczenie wekslowe, nieważne ze względu na przepis ustępu poprzedzającego, odpowiada prawu kraju, w którym zostało podpisane późniejsze oświadczenie, ważności późniejszego oświadczenia nie uchybia okoliczność, że forma wcześniejszego oświadczenia była nieprawidłowa.

Zobowiązania wekslowe, zaciągnięte za granicą przez obywatela polskiego, są ważne w Polsce w stosunku do innego obywatela polskiego także wówczas, jeżeli zostały zaciągnięte z zachowaniem formy, przewidzianej w prawie niniejszym.

Art. 79
Skutki zobowiązania akceptanta weksla określa prawo miejsca płatności weksla.

Skutki zobowiązań innych osób, na wekslu podpisanych, określa prawo kraju, w którym osoby te złożyły podpisy.

Art. 80
Terminy wykonywania zwrotnego poszukiwania określa w stosunku do wszystkich osób, które weksel podpisały, prawo miejsca wystawienia weksla.

Art. 81
Prawo miejsca wystawienia weksla rozstrzyga o tym, czy posiadacz weksla trasowanego nabywa wierzytelność, która była podstawą wystawienia weksla.

Art. 82
Prawo kraju miejsca płatności weksla rozstrzyga, czy przyjęcie może być ograniczone do części sumy wekslowej i czy posiadacz jest zobowiązany do przyjęcia zapłaty częściowej.

Art. 83
Formę i terminy protestu, tudzież formę innych czynności, potrzebnych do wykonania lub do zachowania praw wekslowych, ocenia się podług ustaw kraju, w którym protest ma być dokonany lub czynność przedsięwzięta.

Art. 84
Prawo kraju miejsca płatności weksla określa środki, jakie należy przedsięwziąć w razie zaginięcia lub kradzieży weksla.