Archives for październik 2012

„Klauzula waluty” to określenie na wekslu, że za wystawiony dokument wystawca coś otrzymał. Towar, gotówkę, usługę, czy cokolwiek innego. O tej klauzuli pisałem wcześniej tutaj.

Klauzula ta może brzmieć na przykład w jeden z następujących sposobów:
wartość otrzymałem,
wartość w gotówce otrzymałem
wartość w towarze otrzymałem.

Używanie takiej klauzuli doradziłem swojemu klientowi, który stosuje weksle zupełne. Tak, nie jakieś weksle in blanco – w momencie zawierania konkretnej umowy kalkuluje się od razu ile kontrahent ma zapłacić, i na taką kwotę wystawia się weksel. Teoretycznie można zrezygnować wówczas z zawierania jakiejkolwiek innej umowy pisemnej.

Aby podkreślić doniosłą chwilę, iż weksel sam w sobie zawiera wystarczający dowód istnienia zobowiązania, zasugerowałem swojemu klientowi, aby:

– weksel był odręcznie wypisywany przez wystawcę
– weksel zawierał klauzulę waluty wartość w gotówce otrzymałem, jako że właśnie gotówkę za weksel kontrahent w danym typie transakcji otrzymuje.

Jakże wielkie było moje zdziwienie, gdy jeden z pozwanych w sprawie sądowej z takiego weksla wykorzystał obecność tej klauzuli w iście nietypowy sposób. Pozwolę sobie zacytować najciekawszy fragment uzasadnienia zarzutów:

Podnoszę, że wprawdzie na dołączonym do pozwu wekslu znajduje się mój podpis, to jednak podpisu tego nie złożyłam jako wystawca weksla, lecz jako osoba potwierdzająca to, że otrzymałam „wartość w walucie”.

Biorąc pod uwagę całokształt sprawy, czyli fakt, że cały weksel, a nie tylko klauzula waluty i podpis, zostały wypisane osobiście przez wystawcę, jak również z uwagi na fakt, ze weksel był wypisany na specjalnym blankiecie (już nie urzędowym, ale nie pozostawiającym wątpliwości, w jakim charakterze podpis jest składany), zarzut taki należy uznać za całkowicie chybiony.

Poniżej skan spornego weksla. Nad podpisem widoczna klauzula „wartość w walucie otrzymałam”:

Pani Anna otwiera sklep. Żąda od pracowników weksli in blanco. Co ją do tego popycha?

Mam zamiar otworzyć całodobowy sklep monopolowy, gdzie pracownik zostaje sam w sklepie. Chciałabym się zabezpieczyć wekslem in blanco, w razie jakiegoś dużego zaniedbania lub większej kradzieży taki weksel mogłabym sprzedać firmie windykacyjnej, a reszta już by mnie nie obchodziła, po co włóczyć się po sądach.

[…]

Pracownicy w sklepach po prostu kradną, i tyle (oczywiście nie wszyscy), ale jest to plaga. Jeśli nie czują nad sobą, mówiąc kolokwialnie, bata, czują się bezkarni. W zeszły, roku pracownica mnie sprytnie oskubała na 7 000zl.

Ufff, brzmi groźnie. Postarajmy się rozłożyć powyższe na czynniki pierwsze i omówić ;)

Czy pracodawca potrzebuje weksla in blanco?

aby dochodzić roszczenia od nieuczciwego pracownika? Na przykład takiego, który okradł pracodawcę?

NIE, nie potrzebuje.

Pracownik BEZ OGRANICZEŃ finansowych odpowiada za szkody spowodowane swoją kradzieżą. Nie potrzeba do tego celu zawierać żadnych innych umów.

W czym tkwi zatem zaleta weksla dla pracodawcy? W braku konieczności udowodnienia pracownikowi winy! Pracodawcy wygodniej jest, jeśli wydaje mu się, że w przypadku tylko podejrzeń może wypełnić weksel i dochodzić zapłaty. Niekiedy, jak cytowana pani Anna, chce iść dalej – wypełnić weksel, sprzedać i nie „chodzić po sądach”. A co, jeśli podejrzenia okażą się niesłuszne? Windykowany pracownik nie mógłby się bronić, ponieważ nie mógłby podnosić wobec nowego nabywcy zarzutu niezgodnego z porozumieniem wypełnienia weksla.

Spytałem się pani Anny, czy wówczas, jak została okradziona na sumę 7000zł, podjęła jakieś kroki prawne. Okazało się, że nie.

Nie zrobiłam nic poza zwolnieniem natychmiastowym. Wizja jakiegoś sądu mnie przerażała, ponieważ nie jestem zbyt obeznana w przepisach, a na jakiegoś adwokata pewnie by mnie nie było stać, więc odpuściłam.

Zatem oczekiwaniem pani Anny byłoby otrzymanie weksla, który mogłaby wypełnić bez dostatecznego wykazania winy pracownika, i sprzedać komuś innemu, co nie tylko zwolniłoby ją z konieczności dochodzenia roszczenia na drodze sądowej, ale „przy okazji” pozbawiłoby prawo pracownika do być może słusznej obrony.

Jak pracodawca może zabezpieczać się przed kradzieżami pracowników?

Przede wszystkim stosować standardowe procedury antykradzieżowe. Pamiętać, że to na pracodawcy ciąży obowiązek udowodnienia pracownikowi kradzieży. Wypełnienie weksla nie oznacza, że pracownikowi została udowodniona kradzież. Dowód taki powinien być przeprowadzony w inny sposób, np. przy pomocy monitoringu.

Jeśli już udowodnimy pracownikowi kradzież, uzyskanie od niego obowiązku naprawienia szkody nie stanowi problemu. Weksel do tego nie jest potrzebny.

Zupełnie inną sytuacją jest, jeśli pracownik dokona kradzieży, zostanie przyłapany, przyzna się, i będzie chciał spłacić swój dług wekslem. Rozmawiałem nie raz z pracodawcami mającymi takie sytuacje. W tym przypadku zastosowanie weksla nie budzi wątpliwości, a nieuznawanie takiego sposobu spłaty pracodawcy byłoby wylewaniem dziecka z kąpielą, jak również oznaką niezrozumienia istoty dokonywanej w ten sposób transakcji.

Przezorny pracodawca powinien zatem zabezpieczać się przed kradzieżami pracowników w standardowy sposób – ochrona, monitoring, rewizje przy wychodzeniu z pracy itp. Żądanie w takiej sytuacji weksla od pracownika jest tak samo absurdalne, jak żądanie weksla od klienta wchodzącego do sklepu (którzy to klienci w ogólnej statystyce na pewno więcej kradną niż sami pracownicy).

W zeszłym miesiącu blog odwiedziło 8900 unikalnych użytkowników.

Niestety nie wybiorę w tym miesiącu najciekawszych zapytań z google, bowiem przez większą jego część nie działały na serwerze statystyki, a to, co się „zliczyło” jest albo trywialne, albo już niejednokrotnie opisane :)

Tradycyjnie dziękuję wszystkim czytającym, komentującym i dyskutującym na forum!