Weksel jest papierem cennym. Ustanawia zobowiązanie bezwarunkowe, niezależne od jakiegokolwiek zdarzenia. Ustala dług pieniężny, ściśle określony co do sumy. Zawiera abstrakcyjną obietnicę zapłaty. Obietnicę jednostronną w której wierzyciel ma jedynie prawa, a nie obowiązki. Jest przeważnie papierem obiegowym na zlecenie. Musi zadość czynić pewnym warunkom formalnym, a przede wszystkim zawierać wzmiankę, iż jest wekslem. Zobowiązuje ‘wekslowo’ wszystkie osoby, które się na nim podpiszą.

Archives for listopad 2012

„Weksel” nie zawierający bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty [foto]

Jednym z istotnych elementów weksla jest zawarcie w nim bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty. Poniżej zamieszczam przykład omc (o mało co) weksla, który jednak warunek zawiera. Wystawca zobowiązuje się bowiem do zapłaty tylko wówczas, jeśli „naruszy warunki umowy”. Do tej pory tak jawne przykłady warunku w wekslu widziałem tylko jako książkowe przykłady. Niestety (dla remitenta Kamila) aż do dziś. Zamieszczony poniżej dokument, jako weksel, jest oczywiście nieważny.

Dlaczego obecność bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty jest tak ważna w wekslu? Ponieważ (o czym się często zapomina) sam weksel jest samodzielnym i wystarczającym dowodem istnienia zobowiązania, bez konieczności wykazywania go (roszczenia) innymi umowami.

Jeśli natomiast z samego weksla nie wynika bezspornie obowiązek zapłaty, siłą rzeczy dokument taki nie może być traktowany jak weksel i swojej funkcji nie spełni.

Życie w nieświadomości i niewiedzy (zainspirowane Money.pl)

Na wspomnianym na wstępie portalu przeczytałem artykuł pod tytułem „Bankowi nie zawsze wystarczy hipoteka”. Sporo miejsca poświęcono tam wekslowi, jak zwykle powielając na jego temat mity, niedopowiedzenia, połączone z „wishful thinking” (myśleniem życzeniowym).

Oto fragment, który może namieszać w głowie i przysporzyć realnych strat finansowych, jeśli ktoś potraktuje go poważnie:

Marta Pawlikowska z Conse Doradcy Finansowi zaznacza, że osoba podpisująca bankowy weksel in blanco nie musi się obawiać nieprawidłowego naliczenia długu. Bank jest bowiem związany dodatkową umową (tzw. deklaracją wekslową), która ustala sposób i okoliczności wypełnienia weksla. Takie rozwiązanie uniemożliwia bezprawne zawyżenie wartości zobowiązania.

Cóż, myślenie, że kredytobiorca nie musi obawiać się nieprawidłowym wypełnieniem weksla, ponieważ bank wiąże umowa wekslowa dowodzi albo dużej naiwności, albo niewiedzy.

Przede wszystkim zabawny jest argument, że „bank nie może”. Ma on mniej więcej taką samą moc, jak stwierdzenie, że „nie mogę przechodzić na czerwonym świetle”. Jeśli jednak będę chciał, bez problemu przejdę na czerwonym, a bank bez problemu wypełni weksel na nieprawidłowe roszczenie. Umowa wekslowa nie zabezpieczy mnie przed nieprawidłowym wypełnieniem weksla. Co najwyżej da mi możliwość obrony w sądzie.

Patrząc jednak na zwykle stosowane weksle in blanco (w tym również przez banki), możliwość takiej ochrony może być iluzoryczna.

Jeśli zobaczę, że któryś z banków stosuje weksle in blanco, które już w momencie wystawienia, wskazują bank jako remitenta, nadto dopuszcza używanie klauzuli „nie na zlecenie”, wówczas dopiero będzie można twierdzić, że umowa wekslowa „przed czymś chroni”. Dopóki będą to weksle gołe, z klauzulą „na zlecenie” umożliwiające ich nieograniczane zbywanie połączone z pozbyciem się możliwości podnoszenia zarzutów na podstawie tejże umowy, która ma mnie rzekomo chronić, dopóty kredytobiorca nie będzie mógł się czuć bezpiecznie.

Moje wątpliwości wzbudził też kolejny akapit:

Warto dodać, że bank używa weksla in blanco do szybkiej egzekucji wierzytelności tylko wtedy, gdy dłużnik nie wywiązuje się z ustalonego terminu wpłaty. – Kredytobiorca [sic! chyba kredytodawca?] może wykorzystać weksel na dwa sposoby. Pierwszy z nich polega na wystawieniu bankowego tytułu egzekucyjnego na podstawie wypełnionego weksla. Alternatywne rozwiązanie to wszczęcie postępowania nakazowego. Taka procedura sądowa skutkuje szybkim wydaniem nakazu zapłaty na podstawie weksla dostarczonego przez wierzyciela – wyjaśnia Marta Pawlikowska z Conse Doradcy Finansowi.

Zawsze mnie zastanawiało, dlaczego bank żąda weksla in blanco w celu chęci prowadzenia ewentualnej (szybszej) egzekucji, skoro ma do dyspozycji bankowy tytuł egzekucyjny, który jest jeszcze szybszym sposobem na uzyskanie tytułu wykonawczego. Nawet jeśli kredyt oprócz dłużnika głównego, posiada również poręczycieli, nie ma chyba przeszkody w możliwości uzyskaniu wobec nich bankowego tytułu egzekucyjnego?

Ciekawiła mnie również praktyka, czy bank, mając do dyspozycji możliwość uzyskania BTE na podstawie umowy kredytu, uznaje za stosowne uzyskiwanie tego tytułu na podstawie wypełnionego weksla.

Spytałem się o panujące zwyczaje w tym zakresie Rafała Skibę, który odpowiedział:

Ja się z taką praktyką [wystawianiem BTE na podstawie weksla, a nie na podstawie umowy kredytu] nie spotkałem, ponieważ mając oświadczenie o poddaniu się egzekucji złożone w związku z umową kredytową jako bank mam wystarczający instrument, aby wystąpić do sądu z „szybką” akcją przeciwko dłużnikowi, gdy zajdzie taka potrzeba. Zdarza się, że przy poręczeniu wekslowym obieraliśmy od awalistów oświadczenia o poddaniu się egzekucji z bte w związku z ich poręczeniem, ale nie pamiętam, żebym po uzupełnieniu weksla na takiej podstawie występował do sądu z wystawionym bte. Aczkolwiek jest to możliwe i o takiej praktyce słyszałem. Może piszącemu ten artykuł chodziło o taki wariant, tylko coś poplątał.

Na marginesie jako ciekawostkę dodam, że ostatnio ktoś do mnie napisał, że toczy wieloletni już spór z bankiem, ponieważ ten wystąpił o bte i uzyskał klauzulę w sądzie przeciwko awaliście przed uzupełnieniem weksla i na tej podstawie wzywał do spłaty zadłużenia. Są więc na świecie rzeczy, o których nie śniło się nawet filatelistom :)

Podsumowując, nawet podpisując weksel in blanco dla banku, powinieneś zachować szczególną ostrożność i nie łudzić się, że podpisując umowę wekslową jesteś bezpieczny. Zwykle (statystycznie) bezpieczny nie jesteś.

Sporządzaj weksle tak, jakbyś miał jutro umrzeć

Jaki jest szczyt bezczelności? Zagłosować na [tu wstaw nazwę nielubianej partii] i wyemigrować do Londynu.

Lub inna wersja: podpisać weksel in blanco i umrzeć.

W dobrym tonie jest informować rodzinę o swoich długach. Nie tyle za życia, ale koperta z informacją „otworzyć po mojej śmierci” będzie po tejże śmierci właśnie jak znalazł. Informacje tam zawarte powinny ułatwić rodzinie podjęcie racjonalnej decyzji na temat sposobu przyjęcia spadku.

Jak to się ma do weksli? W przypadku weksli zupełnych (czyli zawierających w chwili podpisania wszystkie elementy, w szczególności kwotę do zapłaty i termin płatności) sprawa jest raczej prosta. Za weksel coś otrzymałeś – zapłaciłeś nim za fakturę, dostałeś pieniądze etc. Wystawiłeś weksel, w którym od początku zobowiązałeś się do zapłaty określonej sumy określonej osobie w określonym czasie. Po Twojej śmierci dług przejdzie na rodzinę, to normalne. Nawet jak rodzina nie będzie wiedziała za co płaci, to obiektywnie patrząc, nie czynisz jej krzywdy, sytuacja nie różni się bowiem niczym od odziedziczenia każdego innego zasadnego długu.

Niebezpiecznie zaczyna się robić, jeśli wystawiasz weksle in blanco, zwłaszcza weksle gołe. Jeśli na dodatek nie informujesz o tym fakcie rodziny (choćby pośmiertnie), to jesteś wyjątkowym skurczybykiem ;)

Wyobraź sobie, że po roku od śmierci Twojego spadkodawcy, przychodzi ktoś z wekslem i żąda zapłaty. Za co? Czy był to weksel in blanco? Czy został uzupełniony prawidłowo? Nic na ten temat nie wiesz. A obowiązek ewentualnego wykazania bezzasadności roszczenia spoczywa na Tobie.

Spójrz na to też z drugiej strony – wierzyciel cwaniak, wiedząc, że wystawca zmarł, wypełnia weksel na niezasadne roszczenie i kieruje je do spadkobierców, mając dużą szansę na to, że właśnie nie będą oni w stanie wykazać niezasadności roszczenia.

O takich przypadkach słyszę od czytelników regularnie. Na forum były przedstawiane niejednokrotnie.

Wystawiając weksel, pamiętaj o bliskich:

– pozwól, aby spadkobiercy dowiedzieli się o stanie Twoich długów po śmierci, zostaw w spadku kserokopie lub opisy wystawionych weksli, zwłaszcza jeśli są to weksle in blanco lub weksle zupełne na znaczące sumy. Pozostaw „w spadku” porozumienia wekslowe podpisane przez remitenta

– nie wystawiaj „weksli gołych” i weksli in blanco bez klauzuli „nie na zlecenie”.

Sto lat!

Российский вексель (rosyjski weksel)

Autorem dzisiejszego gościnnego wpisu jest Marcin Snarski, prowadzący bloga dostępnego pod adresem praworosyjskie.pl.

Polaków i Rosjan dzielą różne sprawy. Jak okazuje się, łączy nas między innymi prawo wekslowe. Wynika to z przyjęcia przez Rosję (ściślej: ZSRR) tych samych konwencji wekslowych z Genewy. Dlatego zarówno wypełniając weksel własny po rosyjsku (ale na polskim prawie), jak i weksel według wymogów prawa rosyjskiego, musimy pamiętać o zawarciu takich samych elementów. Zatem przyjrzyjmy się im, dla przypomnienia i zapoznania z rosyjską terminologią:

Простой вексель содержит:
Weksel własny (dosłownie: zwyczajny) zawiera:
1) наименование „вексель”, включенное в самый текст и выраженное на том языке, на котором этот документ составлен;
nazwę „weksel”, zawartą w samym tekście dokumentu i wyrażoną w języku, w jakim go wystawiono;
2) простое и ничем не обусловленное обещание уплатить определенную сумму;
zwykłe i nie zawierające warunków przyrzeczenie zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej
3) указание срока платежа;
oznaczenie terminu płatności
4) указание места, в котором должен быть совершен платеж;
oznaczenie miejsca, w którym powinna być dokonana płatność
5) наименование того, кому или приказу кого платеж должен быть совершен;
oznaczenie komu bądź na czyje zlecenie płatność powinna być dokonana
6) указание даты и места составления векселя;
oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla
7) подпись того, кто выдает документ (векселедателя)
podpis tego, kto wystawia dokument (wystawcy weksla).

Zatem weksel po rosyjsku może brzmieć przykładowo:

Вексель

Варшава, 12 ноября 2012 г.
29 ноября 2012 г. заплачу по этому векселю Ивану Ивановичу Иванову тысячу злотых (1000 злотых).
Местом платежа является Варшава.

Co odpowiada polskiemu:

Weksel

Warszawa, 12 listopada 2012 r.
29 listopada 2012 r. zapłacę za ten weksel Iwanowi Iwanowiczowi Iwanowowi tysiąc złotych (1000zł).
Miejscem płatności jest Warszawa.

Oczywiście nie możemy zapomnieć postawić podpisu :)

Pora wspomnieć także o pewnym różnicach w stosowaniu weksli, mających praktyczne znaczenie. Warto wiedzieć, że w Rosji przyjęło się posługiwać w wekslach nie tylko pełnym imieniem i nazwiskiem, ale także отчеством tj. imieniem odojcowskim w celu określania tożsamości osób. Przykładowo określenie „Ивану И. Иванову” może zostać uznane za wadliwe.

Co do „nośnika” weksla – przepisy rosyjskie mówią tylko o wystawieniu na papierze. Mimo braku wymogu stosowania, produkowane są blankiety weksli, posiadające różne zabezpieczenia przed fałszerstwem w rodzaju znaków wodnych, numeracji itd. Mają one służyć bezpieczeństwu obrotu, zwłaszcza przy wekslu puszczonym w obieg. Celem jest zapobieżenie stworzenia podróbki weksla, zwanej po rosyjsku „зеркалка”. Wzory urzędowe czy blankiety nie są jednak wymagane dla ważności weksla, zatem decyzja w kwestii wzoru dokumentu pozostaje w rękach wystawcy.

Na koniec uwaga dotycząca dochodzenia roszczeń – jedną z zalet weksla w polskim prawie możliwość uzyskania dzięki niemu nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Jest to droga do szybszej egzekucji niż w postępowaniu w zwykłym, do tego tańsza, z racji pobierania mniejszej opłaty sądowej. W Rosji od wniosku o pozew z weksla pobiera się połowę standardowej stawki opłaty sądowej (przykładowo aktualnie wynoszącej przy wartości sporu do 20 000 rubli – 4 % wartości sporu, nie mniej niż 400 rubli). Jednak zgodnie z art. 122 rosyjskiego kpc, w celu uzyskania nakazu zapłaty, musi być sporządzony protest wekslowy. Dotyczy to wypadków odmowy zapłaty, akceptu czy datowania weksla. Należy pamiętać, że obciążają nas koszty protestu niewymaganego z punktu widzenia prawa wekslowego, w tym przy klauzuli „bez protestu”. Możemy jednak wybrać także postępowanie zwykłe, jeśli np. protest nie został sporządzony.

Grzech pierworodny

Na niektóre pytania trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć, zwłaszcza jeśli problem skażony jest swoistym grzechem pierworodnym, czyli brakiem odpowiednich ustaleń pomiędzy wystawcą i remitentem jeszcze na etapie wystawiania weksla. Powodem może być również bezrefleksyjne kopiowanie standardowych, często bezsensownych, zapisów porozumień wekslowych, bez choćby chwilowego pomyślenia jakie skutki one wywołają w naszym konkretnym przypadku. I nie chodzi tu nawet o kopiowanie „z internetu”, a o kopiowanie z występujących w obrocie innych umów. Dość powiedzieć, że nie spotkałem się jeszcze ze stosowaną gdzieś umową wekslową, o której mógłbym powiedzieć, że jest sensowna i kompletna.

Na przykład dostałem od czytelnika pytanie, jaką datą płatności powinien być uzupełniony weksel in blanco, podczas gdy data obliczona według zawartego porozumienia wekslowego dawno już minęła:

Mam umowę pożyczki, deklarację wekslową i weksel in blanco. Dłużnik mimo zakończenia umowy nie rozliczył się ze mną. Co jeśli w deklaracji wekslowej mam zapis:

Remitent jako dzień płatności weksla wpisze datę przypadającą 3-ego
(trzeciego) dnia po upływie okresu, na który umowa została zawarta.

podczas gdy ta data już minęła. Mogę wpisać sobie inną datę zachowując odpowiednie wyprzedzenie?

Dobre pytanie, dlaczego jednak nie zostało zadane przy podpisywaniu weksla i umowy?

Nie ma żadnego powodu, aby weksel in blanco musiał być opatrzony datą płatności natychmiast po upływie terminu płatności ze stosunku podstawowego. Zwykle ustala się zatem, że weksel będzie opatrzony datą płatności dopiero wówczas, jak wierzycielowi skończy się cierpliwość i zechce dochodzić należności na drodze sądowej przy pomocy weksla.

Skoro jednak już taką umowę zawarliśmy, to chcąc być z nią w zgodzie, powinniśmy wypełnić weksel datą płatności z nią zgodną, czyli datą, która już upłynęła. Z drugiej strony opatrzenie takiego weksla datą przyszłą, jakkolwiek niezgodnie z porozumieniem, nie powinno skutkować co do zasady nieskutecznością żądania zapłaty z takiego weksla. Różnica byłaby istotna wyłącznie wówczas, jeśli weksel opatrzony datą prawidłową, byłby w myśl prawa wekslowego przedawniony, a datą przyszłą – nie. Jedynie wówczas zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z zawartym porozumieniem miałby sens.

A tak na marginesie – skoro była pożyczka, była kwota do oddania, był czas na oddanie, to… czemu sporządzony został weksel in blanco? Nie róbcie sobie problemów. Niepotrzebnie.

:)

Październik 2012 – czego internauci szukali o wekslach

Stało się. W zeszłym miesiącu liczba unikalnych czytelników bloga przekroczyła 10 000. Miło mi, że jesteście :)

Intrygujące pytania z wyszukiwarki google:

zgubiłem weksel nie mogę go oddać dłużnikowi – typowy problem „nie występujący w normalnym obrocie wekslowym”. W normalnym obrocie, czyli przy używaniu weksli zupełnych, brak weksla oznacza brak zapłaty za weksel i (były) posiadacz we własnym interesie jak najszybciej kieruje wniosek do sądu o umorzenie weksla, gdzie po przeprowadzeniu odpowiedniego postępowania w sądzie, nabywa z powrotem podstawę i prawo do żądania zapłaty od dłużników. W „nietypowym stanie”, czyli w przypadku weksli in blanco, dłużnik spłaca dług, a weksla nie dostaje. Co wówczas? Uczciwy wierzyciel na swój koszt umarza weksel w sądzie. Nieuczciwy ma to w … I, co najlepsze, nie można go do tego zmusić. A potem ktoś taki weksel znajduje … itd. :)

czy po 7 latach roszczenie z weksla in blanko jest ważne
oraz
czy można wykorzystać weksel in blanco po 20 latach
weksel in blanco, który nie ma określonej daty płatności i nie jest płatny za okazaniem, nie ma „daty ważności”, co oznacza, że zgodnie z zawartym porozumieniem może służyć do dochodzenia roszczeń powstałych i po 7 latach, i po 20 latach. Co prawda jeśli samo roszczenie podstawowe, które weksel in blanco zabezpieczał, zdążyło się już przedawnić, wówczas wypełnienie weksla in blanco może narazić posiadacza na skuteczny zarzut wystawcy wypełnienia weksla na przedawnione roszczenie, jednakże można sobie wyobrazić sytuację pożyczki, której zwrot jest ustalany za 50 lat, zabezpieczonej wekslem in blanco, który cały czas nie będzie tracił na ważności i możliwości skutecznego użycia.

hestia gubi weksle – zdarza się nawet najlepszym. Przejrzałem ogłoszenia Monitora Sądowego, i faktycznie ubezpieczycielowi Hestia zdarza się czasem zgubić weksel, ale też wówczas wnioskuje on(a) o umorzenie takiego weksla, dobre i to :)

bŁażej sarzalski opinie ludzi
moja opinia jest całkowicie pozytywna ;)