Archives for marzec 2013

Miałem przyjemność spotkać się dzisiaj na tradycyjnym warszawskim kebabie z Grzegorzem Wierzbickim, którego można nazwać twórcą polskiego e-weksla. Spotkanie było bardzo udane, a mi udało się dowiedzieć kilku nowych i ciekawych rzeczy.

Przede wszystkim żałuję, że uczestnikiem systemu elektronicznego weksla mogą być tylko firmy (w przypadku osób fizycznych, muszą one prowadzić działalność gospodarczą). Jest to spowodowane dość pragmatycznymi powodami – obowiązki wobec konsumentów, zwłaszcza dotyczące świadczenia usług drogą elektroniczną – są na tyle wyśrubowane, że (przynajmniej na tym etapie) wdrażanie niemalże oddzielnego systemu dla konsumentów, byłoby zbyt skomplikowane. Ewidentnie widać tutaj efekt działania zasady, że za duża ochrona też może być szkodliwa. Szkoda, ponieważ na przykład ja, jako osoba osobiście nie prowadząca działalności gospodarczej, nie mogę skorzystać z systemu. Wychodząc też poza czubek własnego nosa, grupą docelową e-weksla mogli by być także tzw. freelancerzy, zwłaszcza ci działający „w internecie”, którzy nierzadko działają na innej podstawie niż własna firma.

W toku pracy nad przedsięwzięciem, przeprowadzono ciekawe badania mające na celu danie odpowiedzi na pytanie: co przedsiębiorcy sądzą o wekslu i e-wekslu? Według mnie, wyniki są interesujące.

Jako wadę tradycyjnych weksli wskazano, że nie wiadomo, kto się zgłosi po zapłatę. Okazało się, że przedsiębiorca lubi wiedzieć, komu ma zapłacić, co daje mu spokój psychiczny związany z faktem, że w każdej chwili może skontaktować się ze swoim wierzycielem i wynegocjować przedłużenie terminu płatności. Dlatego każdy uczestnik obrotu konkretnego e-weksla ma wgląd w to, kto jest aktualnym jego posiadaczem. Zasada taka nie występuje w przypadku weksli w formie papierowej.

Pozew to ostateczność. W ostatnim tutejszym wpisie dotyczącym e-weksla w komentarzach rozgorzała dyskusja, czy sądy powszechne będą nadawać klauzule wyrokom sądu arbitrażowego. Typowy przedsiębiorca nie myśli aż tak daleko, celem wystawienia weksla ma być sfomralizowanie i zapisanie ustalonych warunków zapłaty; zabezpieczenie się na wypadek sprawy sądowej ma drugorzędną ważność. Wiąże się to zapewne z kolejnym wynikiem badań, iż…

…przedsiębiorcy chętniej zastosują weksle do kontrahentów, z którymi już są w relacjach, niż dla nowych podmiotów. Czyli kredyt dajemy zaufanym firmom, co do których przewidujemy, że zapłata zostanie dokonana. Firmy nieznane, niezaufane, kredytu nie dostają w ogóle. Podstawowym sensem zastosowania weksla nie jest zatem perspektywa konieczności prowadzenia egzekucji komorniczej, a cywilizowany i profesjonalny sposób na zawarcie umowy pomiędzy mającymi do siebie zaufanie stronami.

Firmy chętnie sprzedadzą wystawione na swoją rzecz weksle – czyli możliwość wykorzystania (e-)weksla w faktoringu. Co ciekawe, istnieją przedstawiciele firm faktoringowych, którzy nie znają zalet indosu i nie wiedzą czym się różni od cesji wierzytelności.

Jako ciekawostkę dodam, że postępowanie w sądzie powszechnym o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi sądu arbitrażowego wydanego na podstawie e-weksla już się toczy :)

Często wystawiacie weksle in blanco. Potem o nich zapominacie. Do czasu, aż sobie przypomnicie. Wówczas piszecie do mnie, na przykład tak jak dziś:

Podpisałem weksel in blanco […]
Na zabezpieczenie umowa X na zarządzanie przedsiębiorstwem [..]
Potem przerobiono to na umowę o dzieło i na niej ręcznie jest dopisane „traci ważność umowa o zarządzenie X z dnia X”[…]
Czy ten weksel jest w ogóle ważny? Bo nowego weksla nie było, został tylko ten, który bezmyślnie podpisałem na początku, ale tam było napisane właśnie ze jest do tej pierwszej umowy.

Otóż najważniejsze w ocenie ważności weksla jest to, czy zawiera on poprawną treść i podpis wystawcy. Wszystkie pozawekslowe relacje stron nie wpływają na ważność samego weksla.

Istnieją tylko dwa sposoby na unieważnienie weksla i zawartego w nim zobowiązania:

1. Spłata weksla połączona z jego zwrotem

Spłata weksla likwiduje zobowiązanie wekslowe tylko wówczas, jeśli weksel zostaje zwrócony wystawcy, najlepiej wraz z adnotacją na rewersie weksla o spłacie zobowiązania. Nie unieważnia weksla spłata należności bez wydania weksla z powrotem wystawcy.

2. Sądowe umorzenie weksla

Jest ono możliwe w przypadku zgubienia lub przypadkowego zniszczenia weksla przez posiadacza. Po umorzeniu weksla, nie można na jego podstawie dochodzić roszczenia, nawet w przypadku odnalezienia utraconego blankietu. Podstawą do dochodzenia roszczenia jest wówczas tylko wyrok umarzający weksel.

oraz dodatkowo sposób połowiczny:

2.5. Przedawnienie zobowiązania wekslowego

Nie czyni weksla nieważnym sensu stricto, ale uniemożliwia dochodzenie należności na drodze sądowej, jeśli dłużnik podniesie zarzut przedawnienia. Istnieje jednak możliwość dokonywania wzajemnych potrąceń należności pomiędzy stronami, jeśli należność potrącana z przedawnionym zobowiązaniem wekslowym istniała jeszcze przed przedawnieniem weksla.

Co nie czyni weksla nieważnym:

– rozwiązanie umowy, którą weksel zabezpieczał

– spłata umowy, którą weksel zabezpieczał

– spłata weksla, niepołączona ze zwrotem dokumentu

– upływ czasu, jeśli nie wiąże się z przedawnieniem weksla (w szczególności dotyczy to weksli in blanco bez daty płatności)

– wydane przez posiadacza zaświadczenie o komisyjnym zniszczeniu weksla

– utrata lub przypadkowe zniszczenie weksla przez posiadacza

Jeśli Twoi kontrahenci mają wystawione przez Ciebie weksle in blanco dotyczące „starych” i nieobowiązujących już umów, powinieneś we własnym interesie zadbać o zwrot tychże weksli. Fakt, że umowy te dawno już nie obowiązują, nie oznacza braku ważności samego weksla!

Kiedy można pokazać sądowi goły tyłek, tak, aby nie było to odebrane jako obraza sądu?

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

*****

Wystawiając weksel na pośladku!

Ale koniecznie wypisany tuszem PELIKAN! Dlaczego? Odpowiedź w poniższym fragmencie filmu „Pociągi pod specjalnym nadzorem” ;)

Półtora roku temu napisał do mnie czytelnik bloga z prośbą o pomoc w przygotowaniu weksla na określoną kwotę. Weksel miał być wystawiony w Polsce, ale podpisywać go miał obywatel Uzbekistanu.

Niby nic nadzwyczajnego, wystarczy przygotować normalny weksel; spytałem się, czy wystawca rozumie język polski. Odpowiedź brzmiała: oczywiście, rozumie, ale (dopytuję…) gdyby przyszło co do czego, to czy nie można wykluczyć, że sprytny wystawca mógłby przekonywać wszystkich wokół, że żadnego zobowiązania nie zaciągał, a to, co podpisał, zostało mu podsunięte do podpisu bez rozumienia z jego strony? Oczywiście zaraz okazało by się, że języka polskiego on w ogóle nie zna.

Cóż, okazało się, że nie można wykluczyć takiej sytuacji.

Rozwiązaniem jest podpisanie weksla w języku narodowym wystawcy, czyli w języku uzbeckim. Takie rozwiązanie ma jednak dwie wady. Po pierwsze, znacznie utrudnia ewentualną funkcję obiegową weksla w kraju, weksel w egzotycznym języku zmniejsza bowiem prawdopodobieństwo, że ktoś chciałby być indosatariuszem takiego weksla (czyli nabyć go na drodze indosu). Po drugie, przy dochodzeniu należności z weksla przed sądem, trzeba będzie przedkładać tłumaczenie przysięgłe tego papieru wartościowego, co wygeneruje dodatkowe koszty.

Ostatecznie zdecydowaliśmy się na rozwiązanie wystawienia weksla w języku polskim. Jednocześnie wystawca podpisał odrębne oświadczenie w języku uzbeckim, że rozumie treść zaciągniętego zobowiązania. W oświadczeniu tym znajdowała się również zacytowana treść tego weksla w języku uzbeckim.

Oświadczenie powyższe oznacza:

W dniu [data] podpisałem weksel wystawiony w języku polskim o treści:
[tutaj treść weksla w języku polskim]
Co odpowiada oświadczeniu w języku uzbeckim:
[tutaj treść weksla w języku uzbeckim]
Stwierdzam, że treść złożonego przeze mnie oświadczenia w języku polskim jest dla mnie zrozumiała, a zobowiązanie zaciągam świadomie.

Po roku przyszła konieczność dochodzenia roszczenia na drodze sądowej. Do pozwu został dołączony oryginał weksla. Oświadczenie nie było dołączane, zostało jedynie wskazane jako dowód, wraz z intencją jego przedstawienia wraz z tłumaczeniem przysięgłym, jeśli zaszłaby konieczność przeprowadzenia odpowiedniego dowodu (w razie wniesienia odpowiednich zarzutów przez pozwanego).

Na tej podstawie sąd rejonowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym.

W zeszłym miesiącu blog odwiedziło ponad 10 000 unikalnych użytkowników.

Warte uwagi frazy, po których internauci trafiali na blog z wyszukiwarki google:

– czy na wekslu bez oporów musi być data – „weksel bez oporów”? Czy to jakaś nowa wersja tego, co nieobeznany z tematem wiąże z klauzulą „bez protestu”?

„Zapłacę bez oporów za ten weksel…” :)

– czy roszczeń z dwóch weksli można dochodzić solidarnie – w sensie, że masz jeden weksel od osoby X i drugi weksel od osoby Y – wówczas roszczenia nie możesz dochodzić od nich solidarnie, ponieważ każdy z wystawców odpowiada tylko za swój weksel

– jak odbywa się niszczenie weksla – moja prywatna teoria na ten temat jest taka: w banku (czy też u innego remitenta) kiedy nagle okazuje się, że weksel in blanco, który należy zwrócić, zaginął, zbiera się konsylium, które radzi co zrobić w tej sytuacji. Wpadają na pomysł, że najlepiej będzie spławić wystawcę, dając mu oświadczenie o „komisyjnym zniszczeniu weksla”. Zaświadczenie się wydaje, nieświadomy wystawca się nie burzy, a remitent ma załatwiony swój problem :)

Bo w sumie jak inaczej można to sobie wyobrazić? Zbiera się trójka ludzi i wspólnie wkładają weksel do niszczarki i sporządzają na tę okoliczność odpowiednie zaświadczenie? Zamiast po prostu oddać weksel wystawcy? Bezsens.

– kiedy przedawnia się weksel podpisany przez pełnomocnika – dokładnie w tym samym czasie, co weksel podpisany osobiście.

– kiedy poręczyciel weksla może zrezygnować z poręczenia? – PRZED udzieleniem poręczenia

– co oznacza nazwa sola w opisie weksla – oznacza, że jest to weksel wystawiony w jednym egzemplarzu. Nieraz uznaje się, że jest to oznaczenie weksla własnego, ale nie uważam tego za prawidłowe („sola” wekslem, czyli wystawionym w jednym egzemplarzu, może być też weksel trasowany)

– jak wygląda wezwanie do zwrotu weksla??? jakie elementy musi zawierać – myślę, że najprostsze wezwanie jest najlepsze – „SZANOWNY POSIADACZU WEKSLA, ZAPRASZAM, GOTÓWKA CZEKA.”
A, chodzi o zwrot weksla in blanco po spłacie roszczenia? Z tym jest problem nieraz, faktycznie:)

– osoba która podpisała weksel zmarła co robić z wekslem? – weksel zachować na pamiątkę, dług wspaniałomyślnie darować, albo ustalić krąg spadkobierców i dochodzić od nich roszczenia.

Dziękuję za odwiedziny i komentarze, zapraszam w marcu :)