Autorem dzisiejszego gościnnego wpisu jest Marcin Snarski, prowadzący bloga dostępnego pod adresem praworosyjskie.pl.
Polaków i Rosjan dzielą różne sprawy. Jak okazuje się, łączy nas między innymi prawo wekslowe. Wynika to z przyjęcia przez Rosję (ściślej: ZSRR) tych samych konwencji wekslowych z Genewy. Dlatego zarówno wypełniając weksel własny po rosyjsku (ale na polskim prawie), jak i weksel według wymogów prawa rosyjskiego, musimy pamiętać o zawarciu takich samych elementów. Zatem przyjrzyjmy się im, dla przypomnienia i zapoznania z rosyjską terminologią:
Простой вексель содержит:
Weksel własny (dosłownie: zwyczajny) zawiera:
1) наименование „вексель”, включенное в самый текст и выраженное на том языке, на котором этот документ составлен;
nazwę „weksel”, zawartą w samym tekście dokumentu i wyrażoną w języku, w jakim go wystawiono;
2) простое и ничем не обусловленное обещание уплатить определенную сумму;
zwykłe i nie zawierające warunków przyrzeczenie zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej
3) указание срока платежа;
oznaczenie terminu płatności
4) указание места, в котором должен быть совершен платеж;
oznaczenie miejsca, w którym powinna być dokonana płatność
5) наименование того, кому или приказу кого платеж должен быть совершен;
oznaczenie komu bądź na czyje zlecenie płatność powinna być dokonana
6) указание даты и места составления векселя;
oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla
7) подпись того, кто выдает документ (векселедателя)
podpis tego, kto wystawia dokument (wystawcy weksla).
Zatem weksel po rosyjsku może brzmieć przykładowo:
Вексель
Варшава, 12 ноября 2012 г.
29 ноября 2012 г. заплачу по этому векселю Ивану Ивановичу Иванову тысячу злотых (1000 злотых).
Местом платежа является Варшава.
Co odpowiada polskiemu:
Weksel
Warszawa, 12 listopada 2012 r.
29 listopada 2012 r. zapłacę za ten weksel Iwanowi Iwanowiczowi Iwanowowi tysiąc złotych (1000zł).
Miejscem płatności jest Warszawa.
Oczywiście nie możemy zapomnieć postawić podpisu :)
Pora wspomnieć także o pewnym różnicach w stosowaniu weksli, mających praktyczne znaczenie. Warto wiedzieć, że w Rosji przyjęło się posługiwać w wekslach nie tylko pełnym imieniem i nazwiskiem, ale także отчеством tj. imieniem odojcowskim w celu określania tożsamości osób. Przykładowo określenie „Ивану И. Иванову” może zostać uznane za wadliwe.
Co do „nośnika” weksla – przepisy rosyjskie mówią tylko o wystawieniu na papierze. Mimo braku wymogu stosowania, produkowane są blankiety weksli, posiadające różne zabezpieczenia przed fałszerstwem w rodzaju znaków wodnych, numeracji itd. Mają one służyć bezpieczeństwu obrotu, zwłaszcza przy wekslu puszczonym w obieg. Celem jest zapobieżenie stworzenia podróbki weksla, zwanej po rosyjsku „зеркалка”. Wzory urzędowe czy blankiety nie są jednak wymagane dla ważności weksla, zatem decyzja w kwestii wzoru dokumentu pozostaje w rękach wystawcy.
Na koniec uwaga dotycząca dochodzenia roszczeń – jedną z zalet weksla w polskim prawie możliwość uzyskania dzięki niemu nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Jest to droga do szybszej egzekucji niż w postępowaniu w zwykłym, do tego tańsza, z racji pobierania mniejszej opłaty sądowej. W Rosji od wniosku o pozew z weksla pobiera się połowę standardowej stawki opłaty sądowej (przykładowo aktualnie wynoszącej przy wartości sporu do 20 000 rubli – 4 % wartości sporu, nie mniej niż 400 rubli). Jednak zgodnie z art. 122 rosyjskiego kpc, w celu uzyskania nakazu zapłaty, musi być sporządzony protest wekslowy. Dotyczy to wypadków odmowy zapłaty, akceptu czy datowania weksla. Należy pamiętać, że obciążają nas koszty protestu niewymaganego z punktu widzenia prawa wekslowego, w tym przy klauzuli „bez protestu”. Możemy jednak wybrać także postępowanie zwykłe, jeśli np. protest nie został sporządzony.
Dzień dobry.
Ta właściwość prawa wekslowego, tzn. oparcie jej o konwencje genewskie dotyczące weksli powoduje, że prawo wekslowe jest w sumie miedzynarodowe. Tzn. jeśli chodzi o Państwa które również tę konwencję przyjęły, a to jest zdaje się większość świata zachodniego. Potencjał prawa wekslowego jest ogromny. Chyba żadna inna ustawa nie ma takiej „wagi” w praktyce cywilno-handlowo-prawnej.
Teraz tylko odrobina szczęścia, dobre kontakty i mimo wszystko jeszcze zaufany znajomy prawnik zagraniczny (żeby się orientował w lokalnych niuansach) i można robić interesy międzynarodowe :)
Pozdrawiam
Marek Zwoliński
A to ci dopiero egzotyka ! Bardzo inspirujący wpis…
To nie taka znowu egzotyka, to tylko sąsiedni kraj :)
Największą egzotyką (z prawa) opisaną po polsku jaką czytałem był chyba artykuł o ustawie regulującej instytucję mediacji w Bhutanie :) Nb. widzę, że w Bhutanie weksle też są znane, zdaje się że, to własna regulacja, nie konwencyjna (dostępna po angielsku – „The Negotiable Instrument Act of the Kingdom of Bhutan 2000”). Nie ma przynajmniej układu jak jednolita ustawa z Konwencji, pomijąjąc już, że dotyczy także np. czeków. Możliwe natomiast, że po dokładniejszym przyjrzeniu się wyjdzie, że nawet w Bhutanie prawo wekslowe nie jest tak egzotyczne :)
PS Zwraca uwagę ciekawy zabieg legislacyjny – stosowanie przykładów w tekscie ustawy np. co wekslem jest, a co nie. Na pewno sprzyja to rozumieniu prawa. Coś do przemyślenia dla naszych twórców prawa. Może jacyś czytają tego bloga :)
Lepiej niech nasi twórcy prawa prawem wekslowym się nie interesują :)
Haha, to prawda, miałem na myśli jakieś inne dzieła, za które się w przyszłości zabiorą. Nawet jeśli mimo chęci wyjdzie jak zawsze, to chociaż obywatelom-nieprawnikom będzie łatwiej zrozumieć ich konstrukcje.
Na to, że obywatelom-nieprawnikom będzie łatwiej zrozumieć nowe prawo, za mocno bym nie liczył. Moim zdaniem tendencje w tej kwesti są całkowicie odwrotne, biorąc pod uwagę stopień skomplikowania przepisów, brak spójności i kompleksowych regulacji danych tematów, pokusy do kazuistycznego podchodzenia do budowania przepisów w zależności od doraźnej potrzeby, przy jednoczesnym pomijaniu rozwiązań systemowych, czy choćby częstotliwość zmiany prawa.
Nie mogę się nie zgodzić z Panem. Dodam tylko, że zapoznając się z rosyjskim prawem widzę u nich jeszcze większy problem z tym, wynikający choćby z systemu źródeł prawa (oprócz ustaw i rozporządzeń pojawiają się np. ukazy prezydenta, jest ustawodawstwo podmiotów Federacji, trudno nad tym panować) :)
Ma pan rację, że problem jest dużo głębszy. Zapożyczenie rozwiązania z Bhutanu to oczywiście tylko jakaś cegiełka w naprawianiu sytuacji, którą jeśli ustawodawca postawi, to mam nadzieję że na solidnych fundamentach rozwiązań systemowych.
Ale z tym prawem rosyjskim, to bardzo ciekawa tematyka. Na pewno jest to w Polsce głęboka nisza (jeśli w ogóle można tak to ująć mając na uwadze potencjał Rosji), i Pan ma szanse w niej coś ciekawego osiągnąć. Tak trzymać, gratuluję bardzo praktycznych, a przy tym ciekawych zainteresowań.
Egzotyka, egzotyka bo wszyscy prawnicy pchają się na zachód ale gdyby tak zliczyć rosyjskojęzycznych obcokrajowców w Polsce lub biznesy z Rosjanami to jest jest to obsługiwać ;) Czekam na kolejne wersje językowe !
@Marek Zwoliński – Dziękuję za miłe słowo :)
Hmmm czy od razu „pchają”… pewne rzeczy nam się należą za bawienie się w Unię itd. :)
Ja czekam szczgólnie na litewski weksel w tym dziale, ciekaw jestem jak to brzmi :)
Osmielam sie zauwazyc, ze zarowno polskie, jak i rosyjskie prawo wekslowe, jako oparte na konwencjach genewskich, wymagaja jedynia podania nazwiska remitenta i wystawcy, zatem brak imienia lub/i imienia odojcowskiego (отчества) lub podanie go w wersji skroconej nie moze uniewazniac weksla zarowno w Polsce, jak i w Rosji. Powszechne wszak dodawanie imienia i imienia odojcowskiego sluzy bezpieczenstwu obrotu. W tym samym celu mozna dodac adres remitenta. Por. M. Czarnecki, M. Baginska, Prawo wekslowe i czekowe, Komentarz, V Wydanie, Warszawa, komentarz nr 73 do art. 1 na str. 127.
Ciekawostka jest fakt, ze w Polsce mozna wystawic weksel w jezyku rosyjskim (i litewskim), podobnie jak w kazdym innym jezyku. Weksel moze byc nawet kilkujezyczny. Wymogiem jest tylko to, zeby slowo „weksel” i bezwarunkowe polecenie zaplaty „zaplace” („zaplaci”) byly napisane w tym samym jezyku.
Racja. O zastosowaniu bowiem ustawy wekslowej danego kraju nie decyduje język weksla, tylko miejsce jego wystawienia (i jest to główny powód, dla którego obowiązkowym elementem weksla jest oznaczenie miejsca jego wystawienia).
@Tadeusz Browarek
Dziękuje za źródło, zajrzę podczas wizyty w bibliotece.
Co do otczestwa, a weksla w Rosji, podczas pisania w rosyjskim komentarzu znalazłem tylko taką uwagę „Согласно ст. 19 ГК РФ имя гражданина включает фамилию и собственно имя, а также
отчество, если иное не вытекает из закона или национального обычая. Обычаи делового оборота
Российской Федерации предусматривают, что в официальных документах, помимо имени
гражданина, указываются также его паспортные данные, а также иные индивидуализирующие его
признаки (например, ИНН).” (Zgodnie z art. 19 KC RF nazwa* obywatela (sic!) zawiera nazwisko i imię, a także otczestwo, jeśli inne nie wynika z ustawy albo narodowego zwyczaju**. Zwyczaje obrotu RF przewidują, że w oficjalnych dokumentach, oprócz nazwy obywatela, podaję się także jego dane paszportowe***, a także inne cechy indywidualizujące (na przykład NIP))
*mniej dosłowne tłumaczenie, ale chyba bliżej polskiej terminologii
**chodzi zapewne zwłaszcza o obyczaje różnych narodów, żyjących w Rosji
*** w Rosji dowód osobisty także określa się paszportem, odróżnia się po prostu zwykły i zagraniczny
Widać powołanie się na KC, choć jak wiadomo, umowa stoi ponad ustawą w wypadku kolizji. Pytanie czy tu faktycznie mamy kolizję, skoro Konwencja nie określa tego tak precyzyjnie. To pytanie może bardziej do p. Lecha, bo tu wchodzimy na ogólne pytanie o weksle. :)
Z kolei w innym fragmencie jeszcze w przykładzie zapisano tak: „Иванов И.И. /автограф Иванова/”.” (Iwanow I.I. /podpis Iwanowa/). Wskazywałoby to, że jednak w Rosji przyjęto stosować choćby skrótowe oznaczenie także pozostałych imion w wekslach. Czy brak otczestwa wystarczyłby do podważenia weksla? Lepiej je zawrzeć wraz z nim, dlatego tak napisałem, żeby jakiemuś czytelnikowi nei stała się krzywda.
Jeśli chodzi o weksle już wystawione, to no cóż, „zależy ile ma być” :) Jak dla mnie podważenie na podstawie tylko braku otczestwa to byłby jednak absurd (zwłaszcza gdy z okoliczności jasno wynika o kogo chodzi). Ale nie ja feruję wyroki :)
@Marcin
Dziekuje bardzo. Ciekawe, jak na ten temat wypowiadaja sie komentarze rosyjskie. Prawo wekslowe domaga sie „наименования”, czyli czegos bardziej ogolnego, niz „имя”. Z kolei w rosyjskim obrocie gospodarczym i administracyjnym wystepuje pojecie ФИО – фамилия, имя, отчество (nazwisko, imię, imię odojcowskie).
Ciekawostka moze byc rowniez fakt, ze stalinowski wowczas ZSRR spokojnie przyjal kapitalistyczna konwencje genewska w 1937 roku.
Fragment jaki zamieściłem, pochodzi z tego komentarza http://www.ozon.ru/context/detail/id/3434560/
Nb. czasem gdy piszę, żałuję że nie mam dostępu do pełnych wersji rosyjskich baz prawnych, łatwiej byłoby dotrzeć do niektórych rzeczy np. w orzecznictwie, doktrynie. Np. w sytuacji jak ta, gdy nie ma do końca jasności mimo porównania z jednym z komentarzy i przydałoby się poszperać głebiej. Ale dobrze, że chociaż okrojone wersje baz są dostępne „dla gminu”. Może kiedyś spróbuję wziąć któreś wydawnictwo na litość co do abonamentu :)
Mnie także to zdziwiło. Czytałem jednak, że weksle były po używane przede wszystkim w obrocie z zagranicą. Zdaje się, że dlatego pp. Kalinin, Mołotow i Gorkin przełkneli tą kapitalistyczną pigułkę, kiedy wprowadzali konwencję w swoim kraju. Może im ręka i zadrżała, tego nie wiemy :)