Zazwyczaj jeśli mówimy o poręczeniu, mamy na myśli poręczenie opisane w kodeksie cywilnym. Poręczenie na wekslu nazywa się awalem i zasady jego stosowania są trochę odmienne od standardowego poręczenia cywilnego.
Jeśli chcesz wiedzieć, jak powinno wyglądać poręczenie na wekslu, zapraszam do tej notki [1]. Poniżej porównam jedynie poręczenie cywilne z poręczeniem wekslowym, czyli awalem.
Cechy wspólne poręczenia wekslowego i cywilnego
Istotą poręczenia jest zobowiązanie się do zapłaty długu w przypadku, gdyby obowiązku tego nie spełniła osoba, za którą ręczymy.
Zarówno w poręczeniu wekslowym, jak i cywilnym, możemy określić, za kogo chcemy poręczyć, możemy również wskazać maksymalną kwotę, do której możemy odpowiadać.
Różnice pomiędzy poręczeniem wekslowym i cywilnym
Poręczenie wekslowe jest nieodwołalne, podczas gdy poręczenie cywilne za dług przyszły można odwołać przed jego powstaniem.
Poręczenie wekslowe może być umieszczone wyłącznie na wekslu lub przedłużku, nie jest awalem poręczenie umieszczone na osobnym dokumencie, podczas gdy poręczenie cywilne może być umieszczone zarówno na umowie będącej źródłem długu, jak i na osobnym dokumencie. Jednakże umieszczenie poręczenia na osobnym dokumencie – na przykład na deklaracji wekslowej – może być uznane za poręczenie cywilne.
Jeśli osoba, za którą ręczymy na wekslu, nie spłaci swojego zobowiązania, wierzyciel nie ma obowiązku niezwłocznego informowania o tym poręczyciela, w przeciwieństwie do poręki cywilnej, gdzie taki obowiązek istnieje. Analogicznie: spłacając weksel jako poręczyciel nie mamy obowiązku informować o tym wystawcy, podczas gdy w przypadku poręczenia cywilnego poręczyciel powinien o fakcie spłaty wierzytelności powiadomić osobę, za którą ręczył.
Poręczenie wekslowe jest ważne nawet wówczas, gdy zobowiązanie wekslowe z jakichś przyczyn byłoby nieważne, z wyjątkiem wady formalnej, podczas gdy poręczenie cywilne jest ważne tylko na podstawie ważnej umowy. Na przykład: skuteczne będzie poręczenie wekslowe za osobę, której podpis został podrobiony, albo za osobę nieistniejącą. W takim przypadku za weksel będzie odpowiadał tylko poręczyciel. Nieskuteczne będzie poręczenie na dokumencie, który nie jest wekslem, na przykład nie zawiera bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty.
Poręczenie wekslowe – prawo wekslowe
Art. 30
Zapłatę weksla można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym (aval) co do całości sumy wekslowej lub co do jej części.
Poręczenie może dać osoba trzecia lub nawet osoba, podpisana na wekslu.Art. 31
Poręczenie umieszcza się na wekslu albo na przedłużku.
Poręczenie oznacza się wyrazem „poręczam” lub innym zwrotem równoznacznym; podpisuje je poręczyciel.
Sam podpis na przedniej stronie weksla uważa się za udzielenie poręczenia, wyjąwszy gdy jest to podpis wystawcy lub trasata.
Poręczenie powinno wskazywać, za kogo je dano. W braku takiej wskazówki uważa się, że poręczenia udzielono za wystawcę.Art. 32
Poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył.
Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej.
Poręczyciel wekslowy, który zapłacił weksel, nabywa prawa, wynikające z wekslu, przeciw osobie, za którą poręczył, i przeciw tym, którzy wobec tej osoby odpowiadają z weksla.
Poręczenie cywilne – kodeks cywilny
art. 876
§ 1. Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.
§ 2. Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.art. 877
W razie poręczenia za dług osoby, która nie mogła się zobowiązać z powodu braku zdolności do czynności prawnych, poręczyciel powinien spełnić świadczenie jako dłużnik główny, jeżeli w chwili poręczenia o braku zdolności tej osoby wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.art. 878
§ 1. Można poręczyć za dług przyszły do wysokości z góry oznaczonej.§ 2. Bezterminowe poręczenie za dług przyszły może być przed powstaniem długu odwołane w każdym czasie.
art. 879
§ 1. O zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika.
§ 2. Jednakże czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć zobowiązania poręczyciela.art. 880
Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel powinien zawiadomić o tym niezwłocznie poręczyciela.art. 881
W braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny.art. 882
Jeżeli termin płatności długu nie jest oznaczony albo jeżeli płatność długu zależy od wypowiedzenia, poręczyciel może po upływie sześciu miesięcy od daty poręczenia, a jeżeli poręczył za dług przyszły – od daty powstania długu żądać, aby wierzyciel wezwał dłużnika do zapłaty albo z najbliższym terminem dokonał wypowiedzenia. Jeżeli wierzyciel nie uczyni zadość powyższemu żądaniu, zobowiązanie poręczyciela wygasa.art. 883
§ 1. Poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które przysługują dłużnikowi; w szczególności poręczyciel może potrącić wierzytelność przysługującą dłużnikowi względem wierzyciela.
§ 2. Poręczyciel nie traci powyższych zarzutów, chociażby dłużnik zrzekł się ich albo uznał roszczenie wierzyciela.
§ 3. W razie śmierci dłużnika poręczyciel nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy wynikające z przepisów prawa spadkowego.art. 884
§ 1. Poręczyciel, przeciwko któremu wierzyciel dochodzi roszczenia, powinien zawiadomić niezwłocznie dłużnika wzywając go do wzięcia udziału w sprawie.§ 2. Jeżeli dłużnik nie weźmie udziału w sprawie, nie może on podnieść przeciwko poręczycielowi zarzutów, które mu przysługiwały przeciwko wierzycielowi, a których poręczyciel nie podniósł z tego powodu, że o nich nie wiedział.
art. 885
Poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie długu, za który poręczył. Gdyby tego nie uczynił, a dłużnik zobowiązanie wykonał, nie może żądać od dłużnika zwrotu tego, co sam wierzycielowi zapłacił, chyba że dłużnik działał w złej wierze.art. 886
Jeżeli poręczenie udzielone zostało za wiedzą dłużnika, dłużnik powinien niezwłocznie zawiadomić poręczyciela o wykonaniu zobowiązania. Gdyby tego nie uczynił, poręczyciel, który zaspokoił wierzyciela, może żądać od dłużnika zwrotu tego, co wierzycielowi zapłacił, chyba że działał w złej wierze.art. 887
Jeżeli wierzyciel wyzbył się zabezpieczenia wierzytelności albo środków dowodowych, ponosi on względem poręczyciela odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę.
21 Comments To "Różnica pomiędzy poręczeniem wekslowym i cywilnym"
#1 Comment By Łukasz Chrząszcz On 30 grudnia 2014 @ 00:59
Bardzo dobre opracowanie prawne i pokazanie różnic. Poręczenie to główny powód dla którego ludzie wycofują się ze starania o dotacje i kredyty. Pozwolę sobie zareklamować mój artykuł z praktycznymi poradami jak zdobyć poręczyciela: [2] Być może komuś pomoże :) Pozdrawiam!
#2 Comment By Daniel On 22 lutego 2015 @ 15:15
Witam,
a ja spotkałem się z taką sytuacją i jestem ciekawy, co Pan o tym sądzi- pożyczka udzielona dwóm osobom, 1 poręczyciel wekslowy(weksel in blanco). Dłużnicy nie spłacają zobowiązania (tu w międzyczasie nie wiem, co się dzieje), po latach bank sprzedaje wierzytelność niestandaryzowanemu funduszowi itd…, oni pozywają na podstwie wyciągu z ksieg rachunkowych (kiedy jeszcze nie było zakwestionowane, że nie może być dok. urzędowym) jednego z tych kredytobiorców i poręczyciela. Wydany zostaje nakaz zapłaty w nakazowym i poreczyciel i ten kredytobiorca są zobowiązani do zapłaty solidarnie. I mam pytanie- czy ta solidarność jest tutaj prawidłowa- z czego wynika?
#3 Comment By Lech On 22 lutego 2015 @ 15:18
@Daniel – solidarność poręczyciela cywilnego wynika z art. 881 kc.
#4 Comment By Daniel On 22 lutego 2015 @ 15:45
A tu był weksel… I mam takie pytanie, czy gdy był ten weksel i ten poręczyciel jest poreczycielem wekslowym, i załóżmy, że cała egzekucja odbyła się z majatku poreczyciela, to czy ten poręczyciel może teraz pozwać obu dłuzników (kredytobiorców) solidarnie? I czy to wynika z prawa wekslowego?
Dziekuję za odp. Pozdrawiam.
#5 Comment By Lech On 22 lutego 2015 @ 16:16
@Daniel – tutaj roszczenie nie było oparte na wekslu. Gdyby to był weksel, to poręczyciel może pozwać osoby, za które poręczył, i które spłacił. Ale do tego potrzebny jest wypełniony weksel, na podstawie którego było kierowane roszczenie do poręczyciela, tego, jak sądzę, nie ma.
#6 Comment By Daniel On 22 lutego 2015 @ 17:07
W umowie kredytu mowa jest o formie zabezpieczenia kredytu, jaką jest weksel własny in blanco na zlecenie kredytodawcy, poreczony przez poręczyciela X.
Rozumiem, że skoro poreczycielowi nigdy nie przedstawiono weksla do zapłaty, to roszczenie wierzyciela (tego nowego, po przelewie) w postępowanu nakazowym nie były oparte na wekslu i ten
poręczyciel, o ktorym mowa, mogł odpowiadć nie z weksla pomimo w/w zapisu…?
#7 Comment By Lech On 22 lutego 2015 @ 17:13
@Daniel – proszę spojrzeć w dokumenty w pozwie na jakiej podstawie wysunięte zostało roszczenie, ja niestety sprawy nie znam.
#8 Comment By Daniel On 22 lutego 2015 @ 17:27
Na podsatwie tego wyciągu z ksiag…
#9 Comment By Lech On 22 lutego 2015 @ 17:32
@Daniel – no tak… ale te księgi coś niby miały stwierdzać – należność z weksla, z umowy pożyczki, a może coś jeszcze. Jak nie wiadomo co, to się składa zarzuty i czeka na dalsze dowody, bo sam fakt istnienia „wyciągu z księgi” nie oznacza automatycznie rzeczywistego istnienia roszczenia. Jak masz jakieś dodatkowe informacje w tej sprawie (skany pozwu wraz z załącznikami) to zapraszam do zamieszczenia na forum ( [3]) lub do indywidualnych konsultacji, nie roztrząsajmy pod tym ogólnym wpisem szczegółów konkretnej sprawy.
#10 Comment By Daniel On 22 lutego 2015 @ 17:34
Dziękuję za odp. Tak tez zrobię.
#11 Comment By Ewelina On 23 lipca 2016 @ 15:45
Moja mama ma teraz taką sytuację:Pracowała u Pana J. Ponad9 lat temu na stanowisku sprzedawca kierownik.Pracodawca podsuną jej pod nos weksel i kazał podpisać ze słowem poręczam.!ama nie wiedziała że w ten sposób poręcza że spłaci dług jeśli szef tego nie zrobi,wg nie była świadoma co to jest weksel teraz po9 latach od zwolniemia się z pracy dostała wezwanie do zapłaty12tysięcy złotych.Czy da się tą sprawę jakoś wyjaśnić ?Mama napewno nie miała zdolności kredytowej pracodawca wiedział o tym bo wynagrodzenie miała w kwocie najniższej krajowej w tym 2 dzieci.Czy nie zdolność kredytowa poręczyciela o czym wiedział pracodawca pomoże w wygraniu sprawy?czy mama musi założyć sprawę sama czy poczekać aż sprawę założy ten kto żąda spłaty
#12 Comment By Lech On 24 lipca 2016 @ 14:24
@Ewelino – sprawa raczej z tych beznadziejnych. Trzeba tylko zwrócić uwagę 1/ czy weksel jest poprawny formalnie 2/ czy nie jest przedawniony 3/ to, co spłaci poręczycielka, może dochodzić od osoby, za którą poręczyła (przedawnienie tego roszczenia zwrotnego to 3 lata od terminu płatności weksla).
#13 Comment By J. On 2 lipca 2018 @ 18:12
„Poręczenie wekslowe jest ważne nawet wówczas, gdy zobowiązanie wekslowe z jakichś przyczyn byłoby nieważne, z wyjątkiem wady formalnej”.
Panie Lechu, a jakie, prócz wymienionej niekompleyności, wady zobowiązania czy też samego weksla, można uznać za wady formalne powodujące nieważność weksla?
#14 Comment By Lech On 2 lipca 2018 @ 18:20
@J, wada formalna weksla oznacza tylko weksel wystawiony niezgodnie z art. 101.
#15 Comment By J. On 2 lipca 2018 @ 18:24
Czy dobrze rozumiem, że poręczając weksel in blanco nie mógłbym bronić się przed wpisaniem przez nieuczciwego remitenta słynnych „trzech milionów” niezgodnie ze stosunkiem podstawowym, znanych z innego wpisu na Pana blogu?
#16 Comment By Lech On 2 lipca 2018 @ 18:31
To zależy na jaki sąd się trafi. Zwykle uznaje się, że poręczyciele wekslowi mogą się bronić tymi samymi zarzutami do stosunku podstawowego co wystawca. Ale bywały też orzeczenia, że jeśli poręczyciel nie był stroną porozumienia wekslowego, to nie moze się bronić jego ustaleniami. Dlatego zawsze sugruję, aby w deklarację wekslową wplatywać również poręczycieli, jako strony tych ustaleń. Z drugiej strony jeśli zobowiązanie wystawcy nie będzie istniało, bo na przykład weksel wystawił on jako dziecko, lub jego podpis został sfałszowany, to nie zmienia to odpowiedzialności poręczyciela, i w takim przede wszystkim kontekście należy rozumieć samodzielną odpowiedzialność awalisty.
#17 Comment By J. On 2 lipca 2018 @ 18:47
W takim razie nie do końca rozumiem, do czego odnosi się zapis o ważności zobowiązania poręczającego, na którą wg art. 32 wpłynąć mogą co najwyżej wymienione wcześniej wady formalne… nieważność stosunku podstawowego, jak rozumiem, taką wadą nie jest.
#18 Comment By Lech On 2 lipca 2018 @ 18:54
Nieważność stosunku podstawowego nie jest wadą formalną weksla. Nie oznacza też, że roszczenie wekslowe nie istnieje, a oznacza że roszczeniu wysuwanemu przez remitenta wystawca może wysuwać analogiczne kontrroszczenie wynikające z niewykonania umowy podstawowej lub wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem. Jeśli czujesz potrzebę bardziej szczegółowej dyskusji, zapraszam do założenia wątku na forum 😊 [3]
#19 Comment By Łukasz On 17 grudnia 2018 @ 16:18
Witam serdecznie,
mam hipotetyczne pytanie związane z tematem artykułu – co w sytuacji, gdy wierzyciel udzielił poręczonej pożyczki, której dłużnik nie spłacił (uznajmy, że jest bankrutem lub zmarł). Wierzyciel wytacza powództwo przeciwko poręczycielowi z poręczenia cywilnego pożyczki, a poręczyciel ponosi jedynie odpowiedzialność z tytułu poręczenia weksla – czy w takiej sytuacji złożenie do sprawy wypełnionego weksla załatwia sprawę, czy też sąd powinien oddalić powództwo, bo to całkiem inna podstawa dochodzenia roszczenia?
Jeśli to możliwe, to proszę o krótki komentarz.
Pozdrawiam,
Łukasz
#20 Comment By Lech On 17 grudnia 2018 @ 16:21
@Łukasz – jest to zmiana powództwa – przeczytaj art. 193 kodeksu postępowania cywilnego.
#21 Comment By Łukasz On 17 grudnia 2018 @ 16:50
Dziękuję bardzo za informację, potwierdza ona tok mojego rozumowania, że poręczenie cywilne i wekslowe to dwa całkowicie odrębne od siebie stosunki cywilnoprawne.
Zakładając więc w podanym wcześniej hipotetycznym przykładzie, że wierzyciel nie wniósł o zmianę powództwa, to sprawę powinien przegrać (oddalenie powództwa).
Pozdrawiam,
ŁD