Spółka cywilna i weksel

Wystawianie weksli związanych ze spółką cywilną często nastręcza najwięcej wątpliwości. Przede wszystkim dlatego, że spółka cywilna nie ma zdolności wekslowej, co przekłada się na to, że nie może ani wystawić weksla, ani być remitentem. Nie oznacza to jednak, że w przypadku tego typu przedsiębiorstw, stosowanie weksla jest niemożliwe.

Wspólnicy podpisują weksel, wspólnicy odpowiadają z weksla

W praktyce, aby wystawić weksel „przez spółkę cywilną”, należy wymienić wspólników jako wystawców, zaopatrując weksel w podpis każdego z nich. W takim przypadku weksel będzie uznawany za wystawiony przez kilka osób fizycznych, co jest dopuszczalne. Na dokumencie można umieścić informacje, iż wierzytelność jest związana ze spółką cywilną, ale zapis taki może mieć znaczenie co najwyżej dla celów podatkowych lub informacyjnych, bez znaczenia dla samego zobowiązania wekslowego.

Przykład weksla „wystawionego przez spółkę cywilną”:

Kraków, dnia 8 września 2010r. Dnia 31 grudnia 2010r. zapłacimy
za ten weksel na zlecenie Jana Kowalskiego sumę 1000zł. Płatny w Krakowie.
Adam Nowak {podpis} Janina Nowak {podpis} – prowadzący spółkę cywilną Nowak s.c.

Wspólnicy się zmieniają, wierzytelność nie

Jeśli po powstaniu długu spółki cywilnej, dołączy do niej nowy wspólnik, odpowiada on za stare zobowiązania na podstawie art. 864 kc. w związku z art. 55(4) kc. Zasada ta nie ma jednak zastosowania w przypadku zobowiązania wekslowego, w tym bowiem przypadku nie mamy do czynienia ze zobowiązaniem spółki cywilnej, a jedynie zobowiązaniem kilku osób tę spółkę tworzących. Jeżeli chcemy, aby po zmianie składu osobowego spółki cywilnej za dług z weksla odpowiadały nowe osoby, powinny one podpisać ten weksel, na przykład jako współwystawcy, albo poręczyciele.

Weksel na zlecenie spółki cywilnej to weksel na zlecenie jej wspólników

Analogicznie sprawa przedstawia się, jeśli chcemy wystawić weksel na rzecz spółki cywilnej. Jej wspólnicy powinni być wymienieni imiennie jako remitenci:

Przykład weksla „wystawionego na rzecz spółki cywilnej”:

Kraków, dnia 8 września 2010r. Dnia 31 grudnia 2010r. zapłacę
za ten weksel na zlecenie Adama Nowaka, Janiny Nowak (do rozliczenia jako NOWAK s.c.)
sumę 1000zł. Płatny w Krakowie.                                 Jan Kowalski {podpis}

Weksel literalnie wystawiony przez spółkę cywilną jest nadal ważny

Jednak odpowiedzialność z niego ponosi ta osoba, która się „za spółkę” podpisała:

Z tego weksla odpowiada osoba, która złożyła swój podpis:

Kraków, dnia 8 września 2010r. Dnia 31 grudnia 2010r. zapłacę
za ten weksel na zlecenie Jana Kowalskiego sumę 1000zł. Płatny w Krakowie.
spółka cywilna NOWAK {podpis}

Nabycie praw przez spółkę wymaga podania przynajmniej nazwiska remitenta

Oczywiście wówczas remitentem nie będzie „spółka cywilna”, tylko wymienieni z nazwiska wspólnicy. Jeśli jako remitenta wskażemy wyłącznie spółkę cywilną, bez określenia wspólników, weksel będzie nieważny:

Jedynie wskazanie wspólników spółki cywilnej przez wpisanie ich nazwisk mogłoby spowodować nabycie uprawnień przez nich, brak bowiem odrębnej od wspólników osobowości prawnej spółki cywilnej będzie zawsze skutkował związaniem jej wspólników stosunkiem wekslowym. Uczestnikami stosunku wekslowego mogą być zatem jedynie wspólnicy. (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 2001-11-27 II CKN 531/99).