Albo: rozwiodłem/am się, czy mogę wycofać udzielone za współmałżonka poręczenia?
Napisał do mnie pan Szymon:
z ciekawością czytam Pańskiego bloga dotyczącego weksli, szczególnie z racji tego, że sprawa dotyczy mnie osobiście. Jestem 50% wspólnikiem w spółce realizującej projekt Programu 8.1 (Innowacyjna Gospodarka) z PARP i zdecydowałem się opuścić spółkę w trakcie realizacji projektu (operacja jeszcze niedokonana) sprzedając swoje udziały nowemu wspólnikowi. Na tą operację dostaliśmy zgodę PARP (poprzez Regionalną Instytucję Finansującą) ale w odpowiedzi zaznaczone było jednocześnie, że nie widzą oni potrzeb aneksowania umowy i zwrotu mojego weksla. W związku z tym zabezpieczałbym projekt, w którym nie uczestniczę, w spółce, której nie kontroluję. Czy jest to logiczne, a co ważniejsze – legalne?
Ano właśnie. Bardzo ważkie pytania, czy jest to legalne i logiczne.
Zacznijmy od legalności. Generalną zasadą jest, że poręczenie wekslowe jest nieodwołalne i wynikające wyłącznie ze złożenia swojego podpisu na wekslu, czyli bezwarunkowe. Jedyne zastrzeżenia, jakie poręczyciel może umieścić na wekslu, to:
– oznaczenie konkretnej osoby, za którą poręcza (przydatne, jeśli na wekslu jest kilku dłużników, a poręczyciel niekoniecznie chce ręczyć za wystawcę, tudzież poręczyciel chciałby ręczyć tylko za jednego z kilku wystawców)
– oznaczenie górnej granicy sumy swojego poręczenia, choćby suma ta była mniejsza niż kwota weksla.
Poręczenie wekslowe nie jest zatem uzależniane od jakichkolwiek innych czynników. Nie można zatem „poręczać tylko do czasu bycia właścicielem spółki, za którą się ręczy”, tudzież „poręczać za współmałżonka tylko do czasu pozostawania w związku małżeńskim”.
W tym przypadku odmowa PARP wycofania poręczenia Czytelnika jest zgodna z prawem wekslowym. Poręczyciel, ręcząc za posiadaną przez siebie spółkę, musi liczyć się z istnieniem poręczenia nawet w przypadku jego wystąpienia ze spółki, mimo że – jak słusznie podniósł Czytelnik w swoim liście – zabezpieczałbym projekt, w którym nie uczestniczę, w spółce, której nie kontroluję.
Jeśli zatem żadne szczególne przepisy związane z udzielaniem dotacji przez PARP nie umożliwiają jednostronnego wycofania swojego poręczenia w związku ze sprzedażą spółki (nie znam przepisów to umożliwiających, choć specjalistą z tej dziedziny nie jestem), wówczas rezygnacja z poręczenia może się odbyć wyłącznie za zgodą wierzyciela-posiadacza weksla.
Drugim argumentem jest nielogiczność takiego rozwiązania. Problem ten można rozpatrywać w kilku wariantach.
Po pierwsze logiczny oznacza poprawnie myślący. Jak już zostało napisane, poręczenie wekslowe jest poręczeniem nieodwołalnym, zatem logicznym jest, że trwa również po sprzedaży spółki.
Drugim znaczeniem słowa logiczny jest sensowny, rozsądny; tutaj punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. Niewątpliwie nierozsądnym jest ręczyć za spółkę, jeśli nie ma się nad nią kontroli, niemniej jednak nielogiczności – jeśli już – dopatrywałbym się w samym akcie sprzedaży spółki, wiedząc że doprowadzi on do ręczenia sprzedawcy za nieswoje długi w nieswoim majątku. Z drugiej strony dla wierzyciela całkowicie sensownym i rozsądnym jest, aby poręczenie właściciela spółki trwało nadal pomimo sprzedaży przez niego udziałów. Często przecież jest tak, że to tylko z uwagi na udzielone poręczenie, transakcja mogła dojść do skutku, ponieważ wiarygodność finansowa samej spółki bez poręczyciela bywa niewielka. Ponadto – w tym konkretnym przypadku – PARP może mieć również w przyszłości roszczenie o zwrot dotacji związane z działalnością spółki z czasu, kiedy była w posiadaniu pierwotnego właściciela. Zatem fakt sprzedaży spółki nie zwalnia z odpowiedzialności za jej dotychczasowe działania, a tak by było, gdyby wraz ze sprzedażą wycofać swoje poręczenie.
W małżeństwach poręczenia są nadużywane
Ale o tym następnym razem :) (tutaj)
Argumentacja Lecha jest trafna moim zdaniem,
panu Szymonowi można w tej sytuacji poradzić, aby w umowie zbycia udziałów (albo odrębnej acz zawartej z nabywcą) zabezpieczył się na wypadek realizacji weksla przez PARP.
Czy zatem w sytuacji teoretycznej, gdy wierzyciel zwalnia jednego z poręczycieli wekslowych (a mamy weksel in blanco, z możliwością indosowania), możliwe jest skuteczne wygaśniecie poręki poprzez np. Przekreślenie jednego z poręczycieli? Czy też taki zbieg (weksel in blanco) jest prawnie nie skuteczny wobec każdego posiadacza weksla, prócz remitenta w przypadku puszczenia go w obieg? Mam wątpliwości.
@Adrian – warunkiem istnienia poręczenia wekslowego jest istnienie podpisu poręczyciela na wekslu. Jeśli doprowadzimy do tego, że podpisu nie będzie, nie będzie poręczenia.
To prawda, acz mamy sporo orzeczeń SN o nieodwołalności poręczenia wekslowego, do tego mamy 69 ? Nie wiem, czy posiadacz takiego weksla nie zacząłby tego przekreślenia kwestionować w świetle tak stanowczego charakteru prawnego poręczenia. Bo pamietajmy, ze poręczyciel odpowiada zasadniczo za dług wystawcy, ktory to dług zakładamy, ze nadal istnieje.
Można jeszcze rozważyć, czy weksel „zniszczony” przez usunięcie podpisu poręczyciela nie nadaje się do umorzenia (czyli do odtworzenia poręczenia). Zagadnienie do rozważania w przypadku usuwania poręczenia po indosach, w przypadku świadomego usunięcia poręczenia w relacji wystawca-poręczyciel-remitent uznałbym to za możliwe i oczywiście wiążące wobec kolejnych posiadaczy. Co do nieodwołalności poręczenia – czym innym jest jednostronne odwołanie poręczenia (niemożliwe), a czym innym umówienie się wierzyciela z dłużnikiem na zwolnienie ze zobowiązania.
Dziękuje za dyskusję, myśle, że dla bezpieczeństwa stosowne klauzle umowne poza wekslem muszą sie znaleść odnośnie ewentualnej próby uruchomienia poręczyciela z długu zwolnionego. Moze nawet nowy weksel z odwróconymi rolami poręczyciel remitentem, indosatariusz wystawcą ;). Mam sytuację, gdzie poręczyciel (wspólnik sp. z o.o.) wykupil dług tejze spółki zab. wekslem i teraz te udziały w tej spółce zostają sprzedane łącznie z tą wierzytelnością (ktora bedzie ostatecznie umorzona, bądź konwertowana na udziały). poza indosem bez obliga, trzeba zabezpieczyć wspólnika avalistę, trochę to pokomplikowane, samo życie…
@Adrian – odniosę się jeszcze do tego:
Nie ma on znaczenia w przypadku „usuwania” poręczenia z weksla znajdującego się u remitenta, ponieważ nie występuje wówczas sytuacja, w której osoba podpisana na wekslu (wystawca) inaczej by odpowiadała przed, a inaczej po usunięciu poręczenia.
Natomiast ciekawy jest przypadek weksla po indosie – na przykład remitent indosuje weksel i godzi się na odpowiedzialność z weksla jako indosant, wiedząc że w razie czego będzie miał regres nie tylko do wystawcy, ale i do poręczyciela, gdy tymczasem okazuje się, że w poszukiwaniu zwrotnym wraca do niego weksel bez poręczenia. Wówczas – rzeczywiście – uznanie braku możliwości usunięcia poręczenia wydaje się być zasadne.
Próbowałem to sobie wyobrazić, ale doszedłem do wniosku, że raczej bym potrzebował ściślejszy opis, na przykład nie rozumiem kto i dlaczego miałby dokonać indosu (skoro weksel nie jest już nawet w posiadaniu remitenta), ale może coś źle rozumiem.
Spółka z o.o. zaciągnęła zobowiązanie kredytowe, tam weksel poręczny przez wspólników, spółka nie płaci bank wali do poręczycieli, jeden z nich wykupuje weksel (cesja wierzytelność wraz z zabezpieczeniami), na spolke znalazł sie chętny (udziałowcy sprzedają swoje udziały) a ten jeden udziałowiec (poręczyciel co wykupił dług od banku) sprzedaje takze ten dług nabywcy spolki, ale juz nie chce zwrotnie ewentualnie jako poręczyciel odpowiadać.
P.S. Problem sie rozwiązał weksle bedzie zniszczony, gdyż nabywca nie bedzie domagał sie odp. Poręczycieli a do własnej juz spolki nie uderzy :). Pozdrawiam !
Witam Serdecznie,
Czy może Pan poniżą wypowiedz oprzeć o odpowiedni art. ?
Poręczenie wekslowe nie jest zatem uzależniane od jakichkolwiek innych czynników. Nie można zatem „poręczać tylko do czasu bycia właścicielem spółki, za którą się ręczy”, tudzież „poręczać za współmałżonka tylko do czasu pozostawania w związku małżeńskim”.
Z góry dziękuję, Jakub
@Jakub – trudno wskazać przepis, który nie istnieje. Przecież bez sensu byłoby uchwalać przepis „poręczenie trwa pomimo rozwodu”, „poręczenie trwa pomimo sprzedaży spółki” i kilka tysięcy podobnych przypadków. Jest za to przepis, że jak ktoś poręczy, to poręczy (kropka).
@Lech – dziękuję za szybką odpowiedz, idą dalej. Według instrukcji PARP-u dotyczącej prawidłowości podpisania weksla (dla Sp. z o.o.) jest wymagane: pieczątka firmowa, podpis osób upoważnionych do reprezentowania Sp. z o.o. + deklaracja wekslowa + wydruk aktualny z KRS danej Sp. z o.o. poświadczony za zgodność.
link do deklaracji wekslowej: http://poig.parp.gov.pl/files/74/108/208/3154.pdf
I teraz pytanie czy weksel z taką deklaracją wekslową jest podpisany w imieniu osoby fizycznej czy Sp. z o.o. (osobę prawną) ?
Jakub
Instrukcja jest na pewno bardziej rozbudowana, bo to, co pan zacytował, nie jest sposobem wystawienia weksla, tylko informacją, co do wystawienia weksla jest potrzebne. Więc albo proszę pokazać na forum (https://forum.remitent.pl) skan, jak pan chce ten weksel wypełnić, wówczas zobaczymy kto z niego odpowiada, albo proszę o zamieszczenie skanu instrukcji oraz skanu blankietu weksla – wówczas się zastanowimy, jaki weksel możemy na podstawie takiej instrukcji przygotować.
Witam, pireczylam weksel znajomej z ktora pracowalam. Niestety kolezanka okazala sie nielojalna a ja postanowilam odejsc z tejpracy. Chcialabym odwolacsie z poreczenia weksla czy zajej zgoda jest to mozliwe? Jesli nie to czy moge napisac pismo u notariusza ze poreczam tylko do jakiejs kwotyjuz po czasie podpisania wesela?
@Aga – odpowiedź na twoje pytanie znajduje się we wpisie, który komentowałaś :) W skrócie – bez zgody wierzyciela nie możesz zrezygnować ze swojego poręczenia.