Jeśli weksel in blanco zabezpieczał pewną pozawekslową umowę, to po ustaniu potrzeby takiego zabezpieczenia (np. po spłacie kredytu, po rozwiązaniu współpracy itp.) weksel powinien być zwrócony wystawcy.
Jednak często w umowach wekslowych stosuje się zapis, że weksel zostanie komisyjnie zniszczony przez wierzyciela.
Co to jest komisyjne zniszczenie weksla?
Przepisy nie regulują takiej sytuacji. W praktyce odbywa się to w ten sposób, iż remitent oświadcza, że weksel zniszczył (podarł, wrzucił do niszczarki, spalił ;) ), przesyłając na tą okoliczność wystawcy odpowiednie oświadczenie.
Czy komisyjne zniszczenie weksla jest bezpieczne dla wystawcy?
Należy jasno powiedzieć: komisyjne zniszczenie weksla może być bezpieczne dla wystawcy tylko wówczas, jeśli sam wystawca był przy nim obecny i widział unieważnienie wystawionego przez siebie dokumentu. W każdym innym przypadku wystawca nie może czuć się swobodnie.
Jeśli podpisał „weksel goły” (co jest podobne do podpisania czystej kartki papieru – nie polecam), wówczas jako remitent może być wpisana dowolna osoba – jak wiadomo udowodnienie jej działania w złej wierze oraz faktu, że weksel ten był kiedyś wekslem in blanco, o którym wspomina protokół zniszczenia może być niemożliwe.
Jeśli wystawca podpisał weksel na zlecenie ze wskazaniem remitenta, to dokonanie indosu spowoduje brak możliwości podnoszenia wobec nowego właściciela weksla zarzutu, że weksel rzekomo został zniszczony i remitent nie ma wobec nas żadnego roszczenia.
Jedynie podpisanie weksla „nie na zlecenie” oraz ze wskazaniem remitenta umożliwia nam obronę wobec nowego nabywcy, ponieważ może on nabyć weksel wyłącznie na drodze cesji, nie pozbawiając nas prawa do podnoszenia wobec niego zarzutów ze stosunku podstawowego.
Lepszy zwrot weksla niż komisyjne zniszczenie
Jeśli tylko istnieje taka możliwość, powinniśmy zadbać o to, aby w umowie wekslowej zagwarantować sobie prawo do odbioru weksla in blanco.
Ostatnio jedna pani zażądała – po wygaśnięciu zabezpieczonej umowy – zwrotu nie tylko weksla, ale i deklaracji wekslowej (sporządzonej w dwóch egzemplarzach, jako załącznik do umowy). Powołała się na art. 465 KC twierdząc, że deklaracja stanowi „dokument stwierdzający zobowiązanie”… :)
Żądanie klientki może i nie ma racjonalnych podstaw, ale jak „klient się uprze i mu daj”, to nie ma powodu, aby deklaracji wekslowej nie zwrócić, nieprawdaż? :)
Swoją drogą ciekawe czy ma Pan jakiś pomysł co może zrobić wystawca, któremu remitent nie chce zwrócić weksla in blanco po rozliczeniu? Czy jest podstawa do powództwa o wydanie weksla? I co zrobić, jak remitent, wzorem szatniarza z Misia, mówi „nie mamy pańskiego weksla i co nam pan zrobi?”
Scena z filmu wymiata.
Sądzę, że obowiązek zwrotu weksla można z reguły wyprowadzić w drodze wykładni z treści porozumienia wekslowego – w tym kierunku idzie wypowiedź dr Jastrzębskiego (Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Warszawa 2008, s. 131):
z porozumieniem wekslowym wiąże się obowiązek zwrotu weksla in blanco wystawcy, jeżeli okaże się, że uprawnienie do jego uzupełnienia stało się bezprzedmiotowe (np. zobowiązanie zabezpieczane wygasło przez zapłatę dokonaną przez dłużnika). Obowiązek ten ma swoje źródło w porozumieniu wekslowym (trafnie A. Szpunar, M. Kaliński, Komentarz…, s. 89) rozumianym jako element umowy o wydanie weksla niezupełnego. Jako taki ma charakter obligacyjny, nie zaś rzeczowy. Wynika on z umowy stron, nie zaś z własności dokumentu.
Zbliżony pogląd prezentuje – jeśli mnie pamięć nie myli – Prof. P. Machnikowski w swoje rozprawie doktorskiej nt. weksla in blanco (nie mam w tym momencie jego książki pod ręką).
No dobrze ale czy za nie wykonanie tego obowiązku są jakieś konsekwencje?
Nie jestem specem od weksli, ale widziałabym tu zastosowanie art. 465 k.c. Czyli, w razie odmowy wydania weksla można się wstrzymać ze świadczeniem, lub złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego.
@Agnieszka, to prawda w przypadku weksli zupełnych. Jednakże przy wekslach in blanco sytuacja wygląda zazwyczaj tak, że z umowy, którą weksel zabezpieczał, strony już się rozliczyły, remitent już nie ma roszczenia do wystawcy (i mógł nigdy go nie mieć, wszak weksel in blanco może zabezpieczać również roszczenia przyszłe, w tym niepewne w ogóle co do faktu ich wystąpienia) i jedynym rozliczeniem, jakie pozostało stronom, to zwrot dokumentu.
@ Łukasz
Konsekwencje niewykonania tego obowiązku są standardowe – np. odpowiedzialność odszkodowawcza, możliwość wytoczenia powództwa o wydanie weksla.
@ Agnieszka
Podstawy prawnej do uzależnienia zapłaty od zwrotu weksla upatrywałbym raczej w art. 39 ust. 2 prawa wekslowego.
Oczywiście obaj Panowie mają rację. Wyszła ze mnie zagorzała cywilistka :-).
Dziękuje za odpowiedź.
Witam,
Powództwo o zwrot weksla in blanco,
Wpis, 5% wartości przedmiotu sporu,
Tzn, ile??? skoro to weksel in blanco, bez wskazania konkretnej sumy wekslowej…
Jak oznaczyć WPS?
@Remigiusz – słuszna uwaga. Wnioskowałbym o ustalenie przez sąd opłaty tymczasowej w kwocie 30zł.
Z pozwem dołączyć wniosek o ustalenie wpisu?
Proszę spojrzeć na art. 15 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Można podać WPS 1 zł.
Jeżeli sąd będzie miał wątpliwości, to zrobi postępowanie o sprawdzenie WPS.
Jeżeli nie – płacimy wpis stosunkowy w minimalnej wysokości 30 zł:)
@bartoszcze – też jakiś sposób, ale raczej mniej poprawny. Bo jak uzasadnić, że w.p.s. wynosi akurat 1zł?
@Lech
Art. 19 par. 2 kpc nakazuje tylko oznaczyć WPS stosując reguły z art. 20-24 kpc.
Te szczególnie nie pomagają, a jak spróbujemy przez art. 24 kpc, to mamy „wartość przedmiotu zabezpieczenia”, która jest… no sam papier ma wartość bliższą jednemu groszowi nawet.
Nie widzę przepisu nakazującego szczegółowe uzasadnianie WPS, po to jest postępowanie sprawdzające z art. 25 kpc.
Papier jest może tyle wart. Ale też i nie o zwrot papieru chodzi, on jest tylko nośnikiem tego potencjalnego zobowiązania. A że nie oddzielimy nośnika od zobowiązania…
„on jest tylko nośnikiem tego potencjalnego zobowiązania”
No właśnie: potencjalnego. Bo jednak mówimy o wekslu in blanco (czyli zawierającego zobowiązanie w kwocie 0) wystawionego na zabezpieczenie wierzytelności w aktualnej wysokości 0. To jakiego zobowiązania nośnikiem jest ten papier?
Napisałem – potencjalnego :) Tak czy siak to nie o zwrot „kawałka papieru” chodzi powodowi.
To jest jak z kluczykiem do szkatułki – sam w sobie ma wartość kawałka metalu. Ale potencjalnie… :)
czy posiadacz weksla moze sie zglosic o wykup weksla do poreczyciela z pominieciem wystawcy?
@Nowy
Tak.
tak, to mocno uproszczona odpowiedź :)
o jakim wekslu mowa ? czy był przedstawiony do zapłaty ? czy należało dokonać protestu/czy dokonano protestu ? wreszcie, za kogo udzielono poręczenia ?
@up – wziąwszy pod uwagę fakt, że @Nowy zamieścił swoje pytanie pod zupełnie niepasującym do niego wątkiem, odpowiedź @bartoszcze należy uznać za prawidłową. Jak @Nowego interesują niuanse, to zapraszam do dyskusji na forum :)
Witam, bardzo proszę o pomoc: wystawiłam weksel in blanco jako zabezpieczenie spłaty kredytu studenckiego. Oczywiście, jako młoda i niezbyt doświadczona osóbka, nie zrobiłam kserokopii weksla, co na pewno na długo zapamiętam…
Po rozliczeniu kredytu bank zaprosił mnie po odbiór weksla, po czym w trakcie wizyty w banku powiedziano mi, że jednak weksla nie ma – został zniszczony.
(Zapisy umowy kredytu mówiły, że weksel zostanie mi zwrócony po rozliczeniu kredytu, a w przypadku, gdy nie stawię się po jego odbiór w umówionym terminie, po 30 dniach zostanie zniszczony. Mój weksel, jak twierdzi pracownik banku, został komisyjnie zniszczony 2 lata PRZED rozliczeniem kredytu, przy czym bank odmawia przedstawienia mi protokołu zniszczenia).
Nie ukrywam, że czuję się absolutnie niekomfortowo w tej sytuacji (wiadomo, fraudy mogą zdarzyć się wszędzie…nawet w wiodącym polskim banku).
Czy bank miał prawo zniszczyć mój weksel bez mojej zgody, skoro nawet zapisy umowy kredytowej stanowiły inaczej?
Proszę o wypowiedź ekspertów, jak najlepiej dochodzić swoich praw, aby nie ryzykować, że ktoś kiedyś stanie w mych drzwiach z tymże wekslem? Co w mojej sytuacji byłoby najlepszą gwarancją, że nie stracę majątku w wyniku żądania realizacji weksla, jeśli okazałoby się, że jednak nie został efektywnie zniszczony?
Dziękuję z góry za pomoc.
Katarzyna
Moim zdaniem nie ma sposobu, aby mieć taką gwarancję.
@Katarzyna
Niestety, to taki przykry standard w polskich bankach. W opisanej sytuacji obecnie praktycznie nie ma jak działać. Sam protokół niewiele daje, gdy weksla wbrew dokumentom nie zniszczono. Brak zwrotu weksla in blanco wbrew umowie nie stanowi (jeszcze) żadnej szkody.
Jeżeli podpisałaś weksel, na którym oznaczono remitenta i znalazła się na nim klauzula „nie na zlecenie”, to możesz spać stosunkowo spokojnie. Jeżeli jej nie ma, ale wskazano bank jako remitenta, to też nie jest tragicznie. Natomiast w przypadku, gdy wystawiłaś weksel „goły” (podpis pod czystym formularzem), pozostaje jedynie mieć nadzieję…
@Katarzyna
Proponuję się zwrócić do tego wiodącego banku na piśmie, powinni odpowiedzieć na piśmie. Pismo stwierdzające, że weksel został zniszczony, daje wysokie prawdopodobieństwo, że tak jest naprawdę – wtedy gościa stającego w drzwiach z wekslem kierujemy niezwłocznie do prokuratury.
@bartoszcze:
Nie przywiązywałbym dużej wagi do pisma banku, znam przypadki, kiedy bank oświadczał nieprawdę.
Ale co, po zapłatę? Chyba nie bardzo. Bo gdzie tu przestępstwo u posiadacza w dobrej wierze? :)
@Lech
Napisałem „wysokie prawdopodobieństwo” i z tym Twoje doświadczenie nie jest sprzeczne:)
A kto popełnił przestępstwo, to nieważne, na razie wstrzyma się procedury, zwłaszcza jeśli weksel wyląduje w sejfie jako dowód rzeczowy:)
No, z tym deponowaniem weksla bym uważał, chyba że rzeczywiście trafimy na jakiegoś specjalisty od „stwierdzania nieważności weksla” :), to mamy szansę, że będzie procedował jak słoń w składzie porcelany. W praktyce prokuratury podchodzą do spraw wekslowych jak pies do jeża, byle by umorzyć. A sądy cywilne nie zawsze przejmują się prowadzonym postępowaniem, co może być nawet słuszne:
Jeśli spór się tyczy uzupełnienia prawidłowo podpisanego weksla in blanco, i po zapłatę przychodzi indosatariusz, to deponować niczego nie trzeba – ocenić legitymację formalną można w 2 minuty. Nawet w przypadku sfałszowanego podpisu wystawcy prawo szczególnie chroni posiadacza, umożliwiając mu zaspokoić się z innych osób podpisanych na wekslu, nie ma zatem podstaw do uniemożliwiania dochodzenia roszczenia od tych właśnie osób. Fałszerza podpisu należy oczywiście ukarać, ale nie powoduje to, że weksel musi być ukryty przez prokuraturę, a nie zdeponowany w aktach sprawy cywilnej.
Bank-powód przegrał sprawę, z uwagi na brak podstawy prawnej do roszczenia w stosunku do poręczyciela wekslowego (weksel in blanco), roszczenie się przedawniło. Zdaje się, że poręczyciel może żądać przekreślenia swoich danych jako avalisty na reversie weklsa. Na jaką podstawę prawną należy się powołać. Dziekuje za odpowiedz.
@Agnieszka – nie ma co skreślać, po zakończonej sprawie sądowej weksel jest pozostawiany w aktach i tak „kasowany”.
Do pozwu dołączone zostały kserokopie weksli potwierdzone przez radcę prawnego, który reprezentował Bank. Roszczenie wobec wystawcy weksla nie jest przedawnione. Weksle pozostaja w posiadaniu Banku.
@Agnieszko, jeśli roszczenie wobec wystawcy jest jeszcze nie przedawnione, to i roszczenie wobec poręczyciela też nie jest – zapewne (jeśli nie ma sytuacji, że wobec wystawcy doszło do przerwania biegu przedawnienia, a wobec poręczyciela – nie). Trudno mi się jednak wypowiadać na podstawie tak szczątkowych informacji, zapraszam do indywidualnej konsultacji na maila.
Witam, otóz z taką właśnie mamy sytuacją doczynienia „że wobec wystawcy doszło do przerwania biegu przedawnienia, a wobec poręczyciela – nie”.
@Agnieszko – nic nie rozumiem z Twojej sprawy. Piszesz, że bank pozwał poręczyciela (na podstawie kserokopii weksla, co nie powinno mieć miejsca), ale przegrał, a jednocześnie piszesz, że wobec poręczyciela nie doszło do przerwania biegu przedawnienia, podczas gdy bieg taki przerywa wytoczenie powództwa. Nie zmienia to jednak faktu, że przedawnienie roszczenia wekslowego nie oznacza możliwości żądania wykreślenia swojego podpisu, ponieważ roszczenie nadal istnieje.
Witam,
odświeżam wątek, bo jestem w podobnej sytuacji co osoba wypowiadająca się:
Katarzyna says:
30 sierpnia 2013 at 23:15
„Witam, bardzo proszę o pomoc: wystawiłam weksel in blanco jako zabezpieczenie spłaty kredytu studenckiego. Oczywiście, jako młoda i niezbyt doświadczona osóbka, nie zrobiłam kserokopii weksla, co na pewno na długo zapamiętam…”
Jednak w mojej umowie kredytowej ( z 2005 roku ) nie ma informacji o tym, że bank musi zwrócić weksel.
Weksel podpisywany był przeze mnie oraz poręczony przez rodziców.
Czy od 2013 do dzisiaj weszły może jakieś nowe regulacje/akty prawne, na postawie których mogłabym od banku żądać zwrotu weksla lub stosownego zaswiadczenia o jego zniszczeniu. Jestem w trakcie pisania pisma, ale nie wiem na którą ustawę/akt mogę się powołać.
Z góry dziekuję za wszelka pomoc.
@Iza, nie ma nowych przepisów, reguluja to zwyczaje oraz umowa między stronami. Jako powód żądania zwrotu najlepiej napisać, że juz ustała potrzeba istnienia takiego zabezpieczenia.
Panie Lechu, dziękuję za szybka odpowiedź. Tak tez uczynię i postaram się informować co z tego wynikło ;)
Podrawiam.
W 2002 wzięłam pożyczkę z ZFŚS na zakup mieszkania. Kwota niewielka. Zabezpieczeniem był goły weksel do umowy pożyczki. Pożyczkę splacilam w jakieś 4 lata. O wekslu zapomniałam. U tego pracodawcy nie pracuję od 10 lat. Czy po takim czasie mogę upominać się o zwrot weksla? Jak długo pracodawca może trzymać tego typu dokumentację? Czy jej niszczenie jest obowiazkowe? Takie mam nadzieje. Boje się, że jak zacznę drążyć, to weksel się znajdzie, ale zostanie przywłaszczony przez osobę nieupoważnioną. A mi powiedzą, ze zostal zniszczony. Czy umowa pozyczki chroni mnie w jakiś sposób przed sciągnieciem naleznosci przez oszusta? Proszę o pomoc. Co powinnam zrobić?
@Gonia – zacznij od rozmowy z pracodawcą na ten temat, i zobaczymy co z tego wyniknie.
Dziękuję za odpowiedź.
Jest to duża firma i nawet nie wiem przez który dział umowa może być przechowywana.
Planuję poprosić kadry o wgląd do akt personalnych, a jak tam nie będzie mojej umowy, zwrócić się z podaniem do ZFŚS o zwrot weksla. Czy lepiej byłoby od razu pisać o zwrot weksla do zarządu?
@Gonia – nie wiem gdzie będzie lepiej, próbuj tam, gdzie możesz – nie znam tej firmy i nie wiem jak jest zorganizowana.
Witam,
Pozwolę sobie odświeżyć moje zapytanie.
Firma poinformowała mnie, że mają w dokumentach notkę, że weksel został odesłany do mnie pocztą po zakończeniu umowy pożyczki. Czyli prawie 10 lat temu. Oczywiście, ja takiej przesyłki nie otrzymałam. Co mogę teraz zrobić? O jakie dokumenty powinnam się upominać w firmie?
Serdecznie pozdrawiam,
@Gonia – o dowód nadania listu, a następnie sprawdzenie, czy list został doręczony, jeśli tak, to przez kogo odebrany (trudno mi powiedzieć, czy Poczta Polska po tylu latach zdoła przedstawić taką informację). Można również się spytać firmy, czy oprócz „notki” mają może zwrotkę odebranego listu, jeśli list był wysyłany ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
Witam . Przy podjęciu pracy podpisałem weksel in blanco beż umowy wekslowej . Na wekslu był ty tylko mój podpis i pieczatka firmy . Po zakończeniu pracy otrzymałem ten weksel do ręki i go zniszczyłem .bez protokołu zniszczenia ani dokumentu przekazania weksla. M Do tej pory spałem spokojnie ale teraz mam wawątpliwości czy jestem bezpieczny. Czy coś jeszcze powinienem zrobić żeby być 100% pewien ze jest ok .od sprawy minęło 3 lata .
@Andrzej, zwrot weksla jest wystarczający.
Dziękuję. Pozdrawiam