jeden weksel kilku wierzycieli

[lheureux]

Witam. Czy spotkał się Pan z takim problemem. Jest kilku wierzycieli i jeden weksel in blanco bez porozumienia na wyraźne życzenie wystawcy. Właściciel weksla dociera do wierzycieli którzy nie mogą odzyskac pieniędzy. Następnie wierzyciele sumują swoje wierzytelności i wypełniają weksel na sumę odpowiadającą ich łacznym roszczeniom. Z wyegzekwowanej kwoty dzielą się wedle proporcji. Czy taka praktyka jest dopuszczalna, czy musi istniec jakaś umowa między wierzycielami?

[Lech]

Komu (któremu wierzycielowi) był wręczany weksel i w jakim celu? Fakt niezawarcia porozumienia pisemnego nie oznacza, że jakieś ustne ustalenia, choćby dorozumiane, nie były poczyniane. Skoro wystawca wręczył weksel wierzycielowi "nr 1" na zabezpieczenie jego roszczeń, to niedopuszczalne jest, aby bez zgody wystawcy wierzyciel poszukiwał innych wierzycieli wystawcy i dopisywał ich roszczenia do swojego weksla.

[lheureux]

Wystawca miał się rozliczyc z umowy pożyczki. Ale wierzyciel zarządał aby zabezpieczeniem należności był weksel in blanco dający remitentowi swobodę wyznaczenia sumy wekslowej nie mającej nic wspólnego ze stosunkiem podstawowym. Wystawca się na to zgodził bo był pewien, że rozliczy się w terminie. Czy w takiej sytuacji istnieją jakieś ograniczenia co do sposobu wypełnienia?

[lheureux]

Mówiąc jeszcze zwięźlej. Wystawca nie stawiał żadnych ograniczeń co do sposobu wypełnienia weksla w przypadku nie rozliczenia się ze stosunku podstawowego.

[Lech]

nie mającej nic wspólnego ze stosunkiem podstawowym

To bardzo ciekawy przypadek. Przynajmniej z dwóch powodów.

Po pierwsze: nawet gdybyś miał na piśmie ustalenia: "wręczam ten weksel na zabezpieczenie pożyczki na 1000zł, ale remitent może go wypełnić w każdej chwili na każdą kwotę, nawet bez żadnego powodu", to skuteczność tak zawartej umowy jest moim zdaniem wątpliwa z uwagi na kolizję z klauzulami generalnymi (zasady współżycia społecznego itp.).

Po drugie: w przypadku braku odrębnego porozumienia wekslowego, domyślnie uznaje się, że weksel może być uzupełniony zgodnie z przyjętymi zwyczajami w sytuacjach danego rodzaju. Nie jest takim zwyczajem wręczanie weksla w celu uzupełnienia go bezpodstawnie (bez roszczenia remitenta wobec wystawcy), tym samym, jeśli już chciałbyś się powoływać na takie prawo, to nie mógłbyś wywodzić go wyłącznie z samego faktu posiadania weksla in blanco.

Wystawca nie stawiał żadnych ograniczeń co do sposobu wypełnienia weksla w przypadku nie rozliczenia się ze stosunku podstawowego.

Raczej nie oczekiwałbym uznania, że oznacza to możliwość wypełnienia weksla na sumę przekraczającą roszczenie ze stosunku podstawowego.

Co innego, gdybyś taki weksel już otrzymał wypełniony. Wówczas szanse byłyby większe.

[lheureux]

Po pierwsze: nawet gdybyś miał na piśmie ustalenia: "wręczam ten weksel na zabezpieczenie pożyczki na 1000zł, ale remitent może go wypełnić w każdej chwili na każdą kwotę, nawet bez żadnego powodu", to skuteczność tak zawartej umowy jest moim zdaniem wątpliwa z uwagi na kolizję z klauzulami generalnymi (zasady współżycia społecznego itp.).

Więc po kolei:
Dłużnik nie wywiązuje sie w terminie z umowy pożyczki. Sprawa trafia do komornika który nie ściąga należności. Jedynym sposobem na odzyskanie pożyczonej kwoty jest sprzedaż długu. I w tym cała istota operacji. Logiczne jest, że nie sprzedam nieściągniętego długu z umowy pożyczki bo jest nic nie warta. Ale mogę za to sprzedac wesel in blanco wypełniony uprzednio na taką kwotę za którą ktoś da mi kapitał + odsetki. Mamy zatem powód wypełnienia weksla. A co do zasad współżycia społecznego. Kto je łamie? Ten co domaga się zwrotu swojej właności czy ten co nie oddaje pieniędzy?
Po drugie:

Raczej nie oczekiwałbym uznania, że oznacza to możliwość wypełnienia weksla na sumę przekraczającą roszczenie ze stosunku podstawowego.

Gdyby weksel można było wypełniac tylko do wysokości ze stosunku podstawowego to całe ryzyko kredytowe przechodziło by na wierzyciela a niby dlaczego? Inaczej jest wyceniany dług na początku umowy a inaczej na końcu. Na początku dłużnik obiecał zwrot a na końcu obietnicy nie dotrzymał. Teraz to rynek wycenia ile wart jest dług jegomościa który mówi nie oddam. Można powiedziec jeszcze inaczej. Inną wartośc ma gotówka w ręce a inną obietnica jej zwrotu, a w szczególności złamanie tej obietnicy. Ta druga pozycja jest tylko liczbą na papierze.
Pomijam już kwestię informacji zatajonych przez dłużnika. Stałbym na stanowisku, że są powody do tego aby suma wekslowa nie odpowiadała roszczeniu ze stosunku podstawowego.

[Lech]

Dłużnik nie wywiązuje sie w terminie z umowy pożyczki. Sprawa trafia do komornika który nie ściąga należności. Jedynym sposobem na odzyskanie pożyczonej kwoty jest sprzedaż długu. I w tym cała istota operacji. Logiczne jest, że nie sprzedam nieściągniętego długu z umowy pożyczki bo jest nic nie warta. Ale mogę za to sprzedac wesel in blanco wypełniony uprzednio na taką kwotę za którą ktoś da mi kapitał + odsetki. Mamy zatem powód wypełnienia weksla. A co do zasad współżycia społecznego. Kto je łamie? Ten co domaga się zwrotu swojej właności czy ten co nie oddaje pieniędzy?

To jest zupełnie nielogiczne. Weksel ma służyć do uzyskania tytułu wykonawczego i prowadzenia egzekucji, skoro uzyskałeś tytuł z umowy pożyczki, to ja tu widzę podstawę do zwrotu weksla, a nie wykorzystywania go na bezumowne roszczenia.

Gdyby weksel można było wypełniac tylko do wysokości ze stosunku podstawowego to całe ryzyko kredytowe przechodziło by na wierzyciela a niby dlaczego? Inaczej jest wyceniany dług na początku umowy a inaczej na końcu. Na początku dłużnik obiecał zwrot a na końcu obietnicy nie dotrzymał. Teraz to rynek wycenia ile wart jest dług jegomościa który mówi nie oddam. Można powiedziec jeszcze inaczej. Inną wartośc ma gotówka w ręce a inną obietnica jej zwrotu, a w szczególności złamanie tej obietnicy. Ta druga pozycja jest tylko liczbą na papierze.
Pomijam już kwestię informacji zatajonych przez dłużnika. Stałbym na stanowisku, że są powody do tego aby suma wekslowa nie odpowiadała roszczeniu ze stosunku podstawowego.

Zatem musisz zawrzeć umowę z dłużnikiem, że pożyczasz mu 1000zł, a jak nie odda, to wypełniasz weksel na 20 tysięcy. Duże szanse na obalenie takiej umowy jako niezgodnej z zasadami współżycia społecznego, tudzież przekraczającej odsetki maksymalne.

Takiego zwyczaju po prostu nie ma.