Weksel jest papierem cennym. Ustanawia zobowiązanie bezwarunkowe, niezależne od jakiegokolwiek zdarzenia. Ustala dług pieniężny, ściśle określony co do sumy. Zawiera abstrakcyjną obietnicę zapłaty. Obietnicę jednostronną w której wierzyciel ma jedynie prawa, a nie obowiązki. Jest przeważnie papierem obiegowym na zlecenie. Musi zadość czynić pewnym warunkom formalnym, a przede wszystkim zawierać wzmiankę, iż jest wekslem. Zobowiązuje ‘wekslowo’ wszystkie osoby, które się na nim podpiszą.

Podatkowe konsekwencje sprzedaży i zakupu wierzytelności (nie tylko wekslowej)

Miałem przyjemność uczestniczyć we środę w II Bankowym Forum Wierzytelności organizowanym w Warszawie przez BIG Infomonitor. Spośród wielu ciekawych prezentacji, moją szczególną uwagę przykuł wykład Anety Saramak z firmy Deloitte dotyczący podatkowych rozliczeń związanych z umową sprzedaży wierzytelności. Oczywiście omawiane aspekty są aktualne również wówczas, jeśli wierzytelność jest stwierdzona wekslem, i zostaje zbywana nie na drodze cesji, a indosu.

Zakup wierzytelności a VAT

Aktualnie nie ma jednomyślności, jak należy rozliczać zakup wierzytelności pod względem podatku od towarów i usług. Możemy wyodrębnić trzy sposoby działania, przy czym ta niejednorodność opinii istnieje zarówno w organach kontrolnych urzędów (izb) skarbowych, jak i różnych sądów.

1. Zakup wierzytelności może być uznany za sposób finansowania pierwotnego wierzyciela, a sama usługa jako usługa finansowania, zwolniona z VAT

2. Pomimo zakupu wierzytelności, transakcja taka może być uznana za usługę ściągania długów, opodatkowaną 23% stawką podatku VAT od wartości dyskonta. Jeśli zatem wierzytelność o nominalnej wartości 120zł kupujemy za 20zł, od dyskonta 100zł nabywca nalicza i obciąża zbywcę 23zł podatku VAT. Dla zwykłych przedsiębiorców VAT często jest neutralny i jego naliczanie nie przynosi szkody finansowej, należy jednak wziąć pod uwagę, że dużo wierzytelności sprzedają banki, które nie są płatnikami VAT i nie mogą sobie odliczyć naliczonego przez nabywcę VATu, a jedynie uznać go za koszt uzyskania przychodu do podatku dochodowego, stąd metoda ta budzi ich duży sprzeciw.

3. Można również uznać (nie bez racji – moim zdaniem) – że zakup wierzytelności nie jest świadczeniem żadnej usługi (sprzedający wykonuje jedynie swoje prawo do rozporządzania wierzytelnością), i w związku z tym VAT również nie jest pobierany.

Aktualnie, od kwietnia 2010r., czeka na rozpatrzenie uchwała 7 sędziów NSA, która ma rozstrzygnąć, który z powyższych sposobów należy uznać za prawidłowy. Jednocześnie przed ETS toczy się analogiczne postępowanie. Należy zatem oczekiwać, że rozstrzygnięcie polskiego NSA nastąpi po rozstrzygnięciu ETS i będzie z nim zgodne.
(akt. grudzień 2011: ETS wydał wyrok na korzyść podatników – szczegóły tutaj.)

Zakup wierzytelności a podatek dochodowy

Kosztem uzyskania przychodu dla nabywcy są wydatki poniesione na zakup wierzytelności. Jednakże moment rozpoznania KUP dla nabywcy może być określany na trzy sposoby:

1. w całości jako koszt podatkowy w momencie uzyskania pierwszego przychodu z tytułu windykacji wierzytelności – sposób trudny do uzasadnienia.

2. koszt uzyskania przychodu jest uznawany w czasie i do wysokości przychodu osiągniętego z tytułu windykacji określonej wierzytelności (dochód do opodatkowania wystąpi dopiero gdy wartość odzyskanej wierzytelności przekroczy koszt nabycia wierzytelności) – pani Aneta Seremak uważa taki sposób za najrozsądniejszy i prawidłowy

3. koszt uzyskania przychodu jest określany proporcjonalnie w takiej części, w jakiej części została wyegzekwowana cała wierzytelność (np. wierzytelność o nominalnej wartości 100zł, kupiona za 20zł, po wyegzekwowaniu 50zł w KUP można zaliczyć 10zł) – sposób najbezpieczniejszy pod względem ewentualnej kontroli, ale najmniej korzystny finansowo.

Straty ze sprzedaży wierzytelności

Dla zbywcy strata ze sprzedaży wierzytelności nie jest kosztem, jeśli wierzytelność nie była przychodem (a tak jest w przypadku banku i udzielanych przez niego kredytów). Taką stratę można rozliczyć jedynie przy sprzedaży do funduszu sekurytyzacyjnego.

Strata ze sprzedaży wierzytelności jest kosztem, jeśli wierzytelność była przychodem (np. należności z tytułu umów sprzedaży produktów lub usług).

Zakup wierzytelności i podatek od czynności cywilno-prawnych

Przy transakcji opodatkowanej VATem nie ma podatku od czynności cywilno-prawnych. Podatek ten będzie należny zazwyczaj tylko w przypadku sprzedaży wierzytelności do podmiotów nie trudniących się profesjonalnie obrotem wierzytelnościami (lub też przy uznaniu, że sprzedaż taka w ogóle nie jest usługą i nie podlega podatkowi VAT), nadto obowiązek jego zapłaty ciąży na nabywcy.

Speak Your Mind

*