W nowym roku wraz z nadejściem Nowego Roku nastąpią trzy zmiany istotne dla wszystkich aktywnych uczestników obrotu wekslowego.
Odsetki – nowa nazwa, nowy sposób obliczania
Po wielu dziesiątkach lat istnienia żegnamy odsetki ustawowe, które zostają zastąpione odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Będą one tak samo naliczane w przypadku opóźnienia dłużnika wekslowego w zapłacie weksla. Oprócz zmiany nazwy, zmienia się też sposób wyliczania odsetek. I tak jak dotychczas wysokość odsetek ustawowych określał rozporządzeniem Minister Finansów, tak obecnie ich wysokość będzie bliżej skorelowana z wartościami rynkowymi – będą one wynosić dokładnie 5,5 punktu procentowego ponad stopę referencyjną NBP. Ponieważ na dzień dzisiejszy stopa referencyjna NBP wynosi 1,5%, to odsetki za opóźnienie wynoszą aktualnie 7%.
Zmianę sposobu obliczania odsetek można pochwalić. Stopy nie są już sztucznie kreowane przez Ministra, tylko podążają – przynajmniej w teorii – za trendami rynkowymi. Jednakże niemałe zamieszkanie sprawiła sama zmiana nazwy odsetek, tak jakby nie można było uznać, że są to te same odsetki ustawowe, tylko inaczej wyliczane. Zmiana nazwy pociągnęła za sobą konieczność zmian wielu ustaw, które operowały terminem odsetki ustawowe, a nie odsetki ustawowe za opóźnienie, i tak 1 stycznia 2016 roku będziemy mieli nowelę prawa wekslowego, która w art. 48 oraz w art. 49 wprowadza nowy termin „odsetki ustawowe za opóźnienie” w miejsce dotychczasowego „odsetki ustawowe”. Analogiczne zmiany zostały wprowadzone także w prawie czekowym. Do weksli wystawionych przed 1 stycznia 2016, choćby termin płatności był już po tej dacie, będziemy stosować stare przepisy.
Mediujjj!
Pozew, pod rygorem uznania go za posiadającego braki formalne, będzie musiał zawierać informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego rodzaju pozasądowej próby rozwiązania sporu. W przypadku braku podjęcia takich prób – należy wyjaśnić powód takiego postępowania. W przypadku dochodzenia roszczenia z weksla brnięcie w mediacje jest często bezcelowe – skoro dłużnik nie chce zapłacić, to wierzycielowi bardziej opłaca się skorzystać z przywilejów postępowania nakazowego, niżby mediować i patrzeć, jak majątek dłużnika ucieka. Na szczęście podejmowanie prób mediacji nie jest konieczne. Z kolei samo przedstawienie weksla do zapłaty niewątpliwie jest próbą pozasądowego rozstrzygnięcia sporu :) Jednakże aby formalnościom stało się zadość, trzeba będzie sporządzić jakieś standardowe uzasadnienie do wykorzystania metodą kopiuj-wklej dlaczego właściwie chcemy zawracać głowę sądowi dochodząc swojego jakże prywatnego roszczenia, zamiast sobie „negocjować”.
Wyższe stawki zastępstwa
Każdemu bowiem, kto ma, będzie dodane, tak że nadmiar mieć będzie. Temu zaś, kto nie ma, zabiorą nawet to, co ma (Mt 25,29). Tak można sparafrazować fakt, że od 1 stycznia 2016 zasądzane stawki za zastępstwo procesowe (czyli w sytuacji, kiedy strona jest reprezentowana przez adwokata lub radcę prawnego) w przypadku wygrania procesu wzrastają dokładnie dwukrotnie. Jeśli sprawa zakończy się tylko nakazem zapłaty, zasądzone będzie 75% tej nowej stawki. Zmiany niby słuszne w środkowych wartościach przedmiotu sporu (bo od wartości przedmiotu sporu, czyli w skrócie – od sumy weksla – zależą stawki za zastępstwo), ale tak samo jak dotychczas nic nie rozwiązują w kwestii wartości skrajnych – na przykład w sprawie o wartości do 500zl zamiast 60zł wygrany dostanie 120zł, na zastępstwo z fizyczną obecnością na rozprawie (rozprawach!) to nie starczy, z kolei w dużych sprawach zamiast 7200zł wygrany dostanie 14400zł, gdzie nadwyżka nie zawsze będzie miała odzwierciedlenie w faktycznie poniesionych kosztach, będąc wówczas de facto zarobkiem wygrywającej sprawę strony.
Jedno jest pewne – dłużnikom jeszcze mniej będzie się opłacać przeciąganie sprawy i prowadzenie jałowego sporu sądowego.
Z okazji zbliżającego się nowego roku życzę wszystkim Czytelnikom wszelkiej pomyślności, szczególnie finansowej ;) oraz jak najmniejszej liczby niespłaconych weksli!
:)
hehe.. ten wymóg polubownego załatwienia sprawy to chyba wynika z jakiś konwencji genewskich
czy ten wymóg w jakiś sposób nie ogranicza moich praw?
wyobraźmy sobie, że zanim złoże do sądu o nakaz to probuje sie dogadac z dłużnikiem, on też chce mediacji, chce aby rozłożyc mu dług na dogodne dla niego raty, itp. ja sie nie zgadzam, uwazam, ze brutalną egzekucja szybciej odzyskam należne pieniądze. i składam do sądu.
ciekawe co bedzie w przypadku, gdy powód napisze w pozwie, że nie wyraża zgody na żadną mediację, na żadne polubowne rozwiazanie sprawy.
Zmiany według nas bardzo słuszne, powinno to przyspieszyć postponowania sadowe i ograniczyć bierny opór dłużników.
Masz racje powinno przyspieszyć, ale zobaczymy jak to faktycznie będzie wyglądać, jestem dobrej myśli.
Witam, mam pytanie odnośnie odsetek ustawowych z weksla po zmianach gdyż troszkę się sytuacja skomplikowała. Przykład: weksel wystawiony w 2013 roku z terminem płatności w styczniu 2016 roku. Czy od daty płatności w przypadku niewykupienia weksla zastowanie będzie miał art 359 kc czyli odsetki aktualnie 5%? czy odsetki ustawowe za opóźnienie z 481 kc tj. aktualnie 7%?
@Kamil – moja opinia na ten temat została przedstawiona w cytowanym przez ciebie fragmencie tego wpisu :)
Moim skromnym zdaniem to nie wyjaśnia nadal wątpliwości, wkońcu odsetki ustawowe w rozumieniu „starych” przepisów w przypadku niewykupu weksla były po prostu odsetkami ustawowymi za opóźnienie, nazewnictwo ustawowe i rozróżnienie wysokości odsetek kapitałowych i za opóźnienie wprowadzono dopiero dziś, lecz faktycznie to to samo co dzisiejsze „za opóźnienie”, przynajmniej dla mnie :)
A mogę się dopytać gdzie który przepis stanowi o stosowaniu przepisów poprzednich?
Zmiana nazwy odsetek sugeruje, że to właśnie nie jest to samo. Zmieniono prawo wekslowe, określając, że za zwłokę należy się coś innego, niemniej jednak zmiana ta ma moc dopiero do weksli wystawionych po dacie zmiany – art. 109 prawa wekslowego. Wyobraź sobie, że w prawie wekslowym wprowadzono zapis, że za niespłacony w terminie weksel posiadaczowi należy się 1000zł. Dlaczego zapis ten miałby obowiązywać wobec osób, które na to nie umawiały się wystawiając weksel w czasie, gdy te przepisy nie obowiązywały?
Aby było tak, jak mówisz, musiałby istnieć przepis „Ludzie, od dziś tam gdzie mamy odsetki ustawowe, mamy na myśli odsetki ustawowe za opóźnienie”. Takiej regulacji nie ma.
Art. 109 to był raczej przepis przejściowy dotyczący wyraźnie weksli z okresu przed 1936 r.
W ten sposób rozumując w przypadku weksla wystawionego w 1997 roku powinienem naliczać dłużnikowi odsetki ustawowe 35,00% w skali roku, w końcu ustawodawca zmienił rozporządzeniem ich wysokość wielokrotnie i dość znacznie a nie na to się umawiałem :) Równie dobrze w teori ustawodawca mógł w ogóle zlikwidować odsetki ustawowe :)
Moim zdaniem można to prosto wywnioskować z treści poprzedniej i aktualnej 481 kc w zw. z 359 kc i odniesieniu do konkretnego stosunku prawnego.
Analogia nietrafna. Właśnie dlatego operuje się terminem odsetki ustawowe, a nie stopą procentową, ponieważ wiadome jest, że wysokość tych odsetek jest ruchoma w przyszłości.
Prawidłowa analogia jest taka: w 1997 roku wystawiłem weksel i załóżmy, że wówczas prawo nie przewidywało odsetek za zwłokę. A tu nagle po wystawieniu weksla odsetki takie wprowadzono – zgodnie z zasadą, że prawo nie może działać wstecz, zapis nie dotyczy weksli wystawionych przed zmianami.
Inna analogia – w pewnym momencie wprowadzono przepis „antylichwiarski” (maksymalne odsetki 4xlombard) – ograniczenie nie dotyczy stosunków prawnych powstałych przed wejściem w życie przepisu.
Nie wiem jakie to ma znaczenie, skoro nie dotyczy to weksli (odsetki w wekslach, w tym te ustawowe, czy ustawowe za opóźnienie mają oparcie w prawie wekslowym, a nie w kodeksie cywilnym).
Nigdzie nie pisałem że odsetki od weksli nie wynikają z prawa wekslowego, jednak pojęcie odsetki ustawowe zdefiniować można jedynie przez odniesienie do kc a nie samo prawo wekslowe, gdyż prawo wekslowe nie zawiera przepisów na podstawie których zdefiniujesz co to w ogóle są te odsetki ustawowe. Wydaje się konieczne czekać na orzecznictwo SN co może kiedyś rozwiąże wątpliwości :). ps. ja mam już kilkanaście nakazów z odsetkami za opóźnienie (wyraźne oznaczenie w nakazie) z weksli wystawionych przez 2016 a termine płatności po (co oczywiście nie przesądza kto ma racje).
Pozdrawiam.
Ja mam za to nakazy z odsetkami ustawowymi (kropka). :)
Ciekawe co sądzisz o nakazach zapłaty sprzed 2016, czy obecnie odsetki w nich zawarte wg ciebie powinny być „konwertowane” po 1.1.2016 na odsetki ustawowe za opóźnienie?
Być może dlatego że wnosisz zgodniez Twoim poglądem poprosu o odsetki ustawowe na nie za opóźnienie? :)
Moim zdaniem jak najbardziej powinny być konwertowalne, tzn. jeżeli ze stosunku prawnego wynika że odsetki miały charakter odsetek za opóźnienie to właściwy jest przepis 481 kc a w żadnym wypadku nie 359 kc, co nie znaczy że ustawodawca swoją niechlujnością doprowadził do bardzo wielu wątpliwości w takich przypadkach, bo skąd np. komornik ma wiedzieć jakie odsetki winien naliczać….
Jeśli będą jakieś poważniejsze doniesienia, że rzeczywiście odsetki ustawowe we wszystkich starych nakazach za okres po dniu 1.1.2016 są od razu odsetkami ustawowymi za opóźnienie, wówczas zgodzę się, że i ze starych weksli dochodzi się odsetek ustawowych za opóźnienie. Jeśli jednak takiej praktyki nie będzie, to i podstaw do takich odsetek w starych wekslach nie ma – wszak wówczas granicą nie byłby dzień wystawienia weksla, tylko dzień wytoczenia powództwa (teoretycznie te same weksle miały by różne odsetki w zależności od tego, czy powództwo było wytoczone przed, czy po 1.1.2016), co jest, chyba przyznasz, zasadą absurdalną.
Zgadzam się jak najbardziej, praktyka pokaże jak to będzie z całą pewnością, chociaż już sobie i innym wierzycielom współczuję rozmów z komornikami na temat jakie odsetki naliczać przy nakazach z przed 2016. Cóż ustawodawca chyba nie pomyślał o tego typu problemach interpretacyjnych, miejmy nadzieję szybko się to rozstrzygnie :)
Tak, tak, będzie szybko, czyli kilka lat, oraz różnie w zależności od położenia jakiejś apelacji :)
Przynajmniej może do tego czasu minister dostosuje formularze do nowych przepisów :)
Dzień dobry.
Panowie mi tam sprawa wydaje się jednoznaczna. Jest skomplikowana bo trzeba zerknąć do starych i nowych przepisów, jak też do „przepisu przejściowego” w ustawie zmieniającej art. 481 kc, ale po analizie wszystko staje się jasne.
W art. 359 kc była i jest mowa o odsetkach ustawowych (teraz stopa referencyjna NBP + 3,5 %) ale nie w sensie że za opóźnienie świadczenia pieniężnego.
Istotny z punktu widzenia artykułu i powyższych rozważań jest art. 481 kc który dotyczy wprost odsetek za opóźnienie oraz art. 56 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.1830 z dnia 2015.11.09).
Zgodnie z art. 56 powyższej ustawy:
„Do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.” – ustawa weszła w życie w dniu 01.01.2016r.
Z cytowanego przepisu wynika wyraźnie wprost, że do 31 grudnia 2015r. za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego należą się „odsetki ustawowe” tak jak je rozumiał kodeks cywilny przed tą datą.
A od dnia 1 stycznia 2016r. należą się już „odsetki ustawowe za opóźnienie”, wyższe o 2% niż aktualne odsetki ustawowe. Czyli jeśli opóźnienie wystąpi przed 01.01.2016r. i płatność ma nastąpić po tej dacie, to będą się wierzycielowi należeć i „odsetki ustawowe” (w rozumieniu sprzed 01.01.2015r.))i „odsetki ustawowe za opóźnienie”.
Kwestia rzeczywiście skomplikowana, ale Sądu Najwyższego nie ma co tu fatygować. Ja tak to widzę :)
Witam,
Sprawa nowych odsetek ustawowych jest dość zagmatwana, albowiem są jeszcze odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, które mają pierwszeństwo przed odsetkami ustawowymi za opóźnienie przewidzianymi w art. 482 par. 2 kc. I teraz pytanie jak to przełożyć na odsetki z weksla. Chodzi mi o to, że jeżeli jest umowa i potem spór pomiędzy dwoma przedsiębiorcami to stosuję wtedy odsetki od transakcji handlowych. Jeżeli ta umowa jest zabezpieczona wekslem i dochodzę roszczeń z weksla to wówczas stosuję odsetki ustawowe za opóźnienie czy odsetki ustawowe za opóźnienie transakcjach handlowych (różnica 2 pkt procentowe). Stosując ustawę o terminach zapłaty w transakcjach handlowych to powinien stosować odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych. Jednakże czytając art. 48 i 49 prawa wekslowego to powinienem zastosować odsetki ustawowe za opóźnienie. Obie te ustawy tj. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych oraz prawo wekslowe są ustawami szczególnymi do kc, ale która z tych ustaw jest „bardziej” szczególna od drugiej? Mój pogląd jest taki, że sprawy wekslowe reguluje prawo wekslowe i ta ustawa ma pierwszeństwo, więc są odsetki ustawowe za opóźnienie (art. 48 i 49 pr. wekslowego). Dodatkowo za tym przemawia fakt, iż nowelizacja art. 48 i 49 pr. wekslowego została dokonana art. 3 ustawy nowelizującej (tj. ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw), która to ustawa wprowadziła całe to „zamieszanie odsetkowe”. Tak więc, zakładając racjonalność ustawodawcy, skoro w ustawie nowelizującej wprowadził rozróżnienie odsetek, a w noweli prawa wekslowego wskazał na odsetki ustawowe za opóźnienie to brak jest podstaw aby stosować odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych. Proszę o opinię czy Państwo mają podobną ocenę sytuacji.
Dzień Dobry
mam pytanie , jeśli weksel wystawiony jest w 2012 r. a termin płatności styczeń 2017 r. to odsetki będą za opóźnienie . Należy chyba patrzeć na termin płatności ?
@Dorota – w takim wekslu odsetki należą się od dnia przedstawienia weksla do zapłaty, nie wcześniej niż od terminu płatności weksla.
Dziękuję