W ilu egzemplarzach wystawiamy weksel? Wtóropisy i odpisy.

Najczęściej w jednym. Oryginał weksla otrzymuje wierzyciel (remitent). Nie ma potrzeby, aby wystawca wystawiał drugi egzemplarz o takiej samej treści (dla siebie), zwłaszcza że w praktyce byłby inny weksel (drugie zobowiązanie). Dla własnego bezpieczeństwa wystawca może jednak zachować sobie kopię weksla, zanotować jego treść, albo najważniejsze warunki (czyli kiedy i ile będzie musiał zapłacić).

W niektórych przypadkach możliwe jest jednak istnienie kilku egzemplarzy tego samego weksla.

Wtóropis weksla

możliwy tylko i wyłącznie w przypadku weksla trasowanego. Jest wystawiany przez wystawcę. Egzemplarze muszą być ponumerowane w samym tekście dokumentu (czyli pierwszy, drugi, trzeci, względnie prima, secunda, tertia…), poza tym mają mieć taką samą treść. W przeciwnym przypadku każdy weksel będzie uważany za osobny.

Pierwszy egzemplarz weksla:
Warszawa, 17 czerwca 2010r. Dnia 31 grudnia 2010r. zapłacisz za ten pierwszy weksel na zlecenie Jana Kowalskiego sumę tysiąc złotych. Płatny w Warszawie. (podpis)

Drugi egzemplarz weksla:

Warszawa, 17 czerwca 2010r. Dnia 31 grudnia 2010r. zapłacisz za ten drugi weksel na zlecenie Jana Kowalskiego sumę tysiąc złotych. Płatny w Warszawie. (podpis).

Powyższe weksle różnią się w swojej treści tylko numeracją, uznane będą zatem za jedno zobowiązanie na  kwotę 1000zł. Ponieważ są to weksle trasowane, będą musiały być dane trasatowi do zaakceptowania. Wystarczy akcept na jednym z egzemplarzy, przy czym „kto przesyła jeden egzemplarz do przyjęcia, powinien oznaczyć na innych egzemplarzach nazwisko osoby, u której ów egzemplarz się znajduje. Osoba ta jest zobowiązana wydać go prawnemu posiadaczowi innego egzemplarza.”

Ponadto

art. 65 pw. Zapłata, dokonana na jeden z egzemplarzy, zwalnia nawet wtedy, gdyby nie było na wekslu zastrzeżenia, że taka zapłata pozbawia ważności inne egzemplarze. Wszelako trasat odpowiada z każdego przyjętego przez siebie egzemplarza, którego mu nie zwrócono.

Indosant, który przeniósł egzemplarze na różne osoby, jako też następni indosanci odpowiadają ze wszystkich podpisanych przez siebie egzemplarzy, których im nie zwrócono.

Oznacza to, że jeśli trasat położył swój akcept na kilku egzemplarzach weksla, powinien zapłacić za nie po zwrocie wszystkich zaakceptowanych przez siebie blankietów – w praktyce zatem uważa się, że tylko na jednym wtóropisie trasat powinien położyć swój akcept. Tak samo z kilku weksli odpowiada indosant, który kilka wtóropisów puścił w obieg na kilka różnych osób.

Możliwe jest zastosowanie klauzuli kasatoryjnej „zapłaci Pan za ten prima weksel, o ile secunda niezapłacona„, ale klauzula ta nie jest obowiązkowa.

W jakim celu wystawia się wtóropisy weksla trasowanego?

Spotyka się opinię, że wystawienie wtóropisu odbywa się celem uniknięcia utraty weksla podczas jego obiegu, nie jest to jednak powód najważniejszy, zwłaszcza że weksel własny też może ulec zaginięciu podczas obiegu, a prawo wekslowe nie zezwala na wystawienie wtóropisu takiego weksla.

Mając zatem na uwadze różnicę w wekslu trasowanym i własnym, należy zatem przyjąć, że prawdziwą przyczyną umożliwienia wystawiania wtóropisów weksla trasowanego jest możliwość puszczenia go w obieg bez oczekiwania na zwrot egzemplarza z akceptem trasata.

Odpis weksla

jest możliwy do zastosowania zarówno w wekslu własnym, jak i trasowanym. Ma prawo być sporządzony przez każdego posiadacza weksla. Powinien dokładnie odtwarzać oryginał z indosami i wszelkimi wzmiankami, znajdującymi się na nim, ponadto należy zaznaczyć gdzie odpis się kończy (np. poprzez wzmiankę „aż dotąd odpis„ albo „dotąd kopia„ itp.). Na odpisie można umieszczać indosy i poręczenia wekslowe w ten sam sposób i z tymi samymi skutkami, jak na oryginale.

Zatem posiadacz weksla, na przykład remitent, może sporządzić we własnym zakresie odpis weksla (w obecnych czasach może to być xero), zaznaczyć miejsce, gdzie odpis się kończy, a następnie poprosić kogoś, aby taki weksel poręczył, lub sam taki weksel indosował. Poręczenie takie, albo indos, jest ważne tak, jakby było umieszczone na oryginale weksla.

Ponadto

Art. 68
Odpis powinien wskazywać osobę, u której znajduje się oryginał. Jest ona zobowiązana wydać ten oryginał prawnemu posiadaczowi odpisu.

Jeżeli osoba, u której znajduje się oryginał, odmówi wydania go, posiadacz odpisu może wykonać zwrotne poszukiwanie przeciw indosantom odpisu i przeciw tym, którzy poręczyli na odpisie, dopiero po stwierdzeniu przez protest, że mimo żądania posiadacza odpisu nie wydano mu oryginału.

Jeżeli oryginał po ostatnim indosie, umieszczonym przed sporządzeniem odpisu, zawiera wzmiankę “odtąd indos ważny tylko na odpisie” lub inne wyrażenie równoznaczne, późniejszy indos na oryginale jest nieważny.

Wymieniona w ostatnim zdaniu tzw. klauzula zamknięcia oryginału uniemożliwiająca przeniesienie oryginału i odpisu weksla na różne osoby.

Używane często na wekslu oznaczenie sola weksel oznacza, że weksel został wystawiony tylko w jednym egzemplarzu.

W jakim celu sporządza się odpisy weksla?

Umożliwiają puszczenie weksla w obieg przez osobę do tego uprawnioną, która jednak nie jest w posiadaniu tegoż weksla, albo nie chce pozbywać się oryginału. Należy jednak pamiętać, że odpis weksla nie uprawnia do wykonywania praw wekslowych (z wyjątkiem dochodzenia roszczenia od osób, które swój oryginalny podpis położyły na odpisie weksla – czyli po notce gdzie odpis się kończy), gdyż do otrzymania zapłaty należy legitymować się oryginałem weksla.