Legitymacja formalna, to stan, w którym ktoś weksel posiada i wykaże swoje prawo z weksla albo poprzez bycie remitentem, albo bycie ostatnim w nieprzerwanym szeregu indosów (art. 16 prawa wekslowego).
Jest ona badana przez sąd przy wydawaniu nakazu zapłaty. Nadto, aby roszczenie mogło być skutecznie dochodzone, powód musi posiadać legitymację materialną, czyli – w skrócie – być uprawnionym do żądania zapłaty z weksla, jednakże ciężar dowodu odnośnie braku legitymacji materialnej spoczywa na pozwanym.
Standardowo legitymacja formalna pokrywa się z legitymacją materialną, jednak może się zdarzyć brak legitymacji materialnej, przy istniejącej legitymacji formalnej. Przykładem może być sytuacja, kiedy z samej treści weksla wynika zobowiązanie, jednakże nie jest ono faktycznie zasadne – na przykład jeśli zostało ono już wcześniej spłacone pomiędzy tymi samymi stronami, albo jeśli sam weksel (in blanco) został uzupełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem, czy chociażby przykład złodzieja, który ukradł weksel i podrobił ciąg indosów, aby być przynajmniej legitymowanym formalnie, choć już nie materialnie.
Może zajść również sytuacja odwrotna – legitymowany materialnie nie posiada legitymacji formalnej. Przykład: spadkobierca wierzyciela, który nie jest jednak legitymowany formalnie na wekslu, czy posiadacz, który nabył weksel nie na drodze indosu, a przelewu wierzytelności. Do dochodzenia praw z weksla będzie musiał wykazać spadkobranie lub przelew odpowiednim dokumentem.
Posiadacz weksla, który nie ma legitymacji formalnej, może ważnie dokonać indosu, jeżeli jest tylko legitymowany materialnie (I CSK 130/06). Otrzymując zatem weksel w spadku, czy w drodze przelewu, możemy dokonać indosu.
Czy błędna oznaczenie remitenta powoduje nieważność zobowiązania wekslowego? Jeśli tak prosiłbym o podanie jakiejś podstawy prawnej.
O jakim błędzie mówimy? Błąd w imieniu remitenta może być bez znaczenia („Błąd w oznaczeniu imienia (Salomon zamiast Samuel) nie odbiera wekslowe warunków ważności – orzeczenie SN 28.11.1928r. Rw III 1367/28) – bowiem samo nazwisko remitenta wystarcza, błąd w nazwie spółki (literówka, brak lub błędne oznaczenie formy prawnej) jest już surowiej oceniany, nie uznaje się bowiem, że spółka POLKOMTEL S.A. ma legitymację formalną z weksla wystawionego na zlecenie POLKOMTEL, POLCOMTEL S.A. itp. literówki.
O tym, ze wierzyciel zbyl weksel in blanco przelewem i ktos wpisal zamiast nabywcy jego poprzednika prawnego; generalnie chodzi mi o aval i jego waznosc w tym przypadku; wydaje mi sie ze zobowiazanie wekslowe nie powstanie w tym wypadku ale moge sie mylic
Proszę założyć temat na forum, to podyskutuję na ten temat.
Przypadek, o którym pisze Piotr może być związany z nagminnym, często wpisanym w procedury bankowe, błędem polegającym na tym, że w momencie podpisywania weksla in blanco (właściwie „gołego”) nie można wpisać remitenta („bo będzie źle i bank nie udzieli kredytu”). W razie kłopotów taki bank sprzedaje weksel, ale nie wpisuje siebie jako remitenta.
I tu trzeba mieć tzw. deklarację wekslową przy sobie i najlepiej podpisaną/potwierdzoną przez bank. Bo w takim przypadku weksel został wypełniony przez podmiot, który nie ma do tego uprawnienia. Weksel nieważny.
„Gołe” weksle w bankach i innych instytucjach finansowych to tykająca bomba, bo takiego weksla nie da się umorzyć w razie zagubienia (a gubią się), zniszczenia, itp.
Jedynym, bezpiecznym rozwiązaniem takiego problemu byłoby wówczas wystawienie przez bank weksla in blanco na zlecenie klienta (którego weksel „goły” się zgubił) z deklaracją, że ów Klient może go uzupełnić kwotą równej sumie roszczenia z weksla zaginionego – gdyby przypadkiem się jednak odnalazł i ktoś chciał tę okazję wykorzystać.
Nie muszę się zakładać, że żadna instytucja finansowa na to nie pójdzie – ale to jedyne bezpieczne rozwiązanie.
Pomijając fakt, że bankowi do zabezpieczania kredytu weksle in blanco nie są w ogóle potrzebne, gdyż już je musimy wystawiać, to wpisywać wszystko co jest wiadome na dzień wystawienia. Pozostawić wolne miejsce na termin płatności i kwotę. Do tego umowa wekslowa podpisana przez bank i klienta oraz ksero weksla przekazanego wraz z potwierdzeniem banku, że taki weksel przyjął na zabezpieczenie. uff
Kiedyś próbowałem to wynegocjować. Ciężko było.
@Grzegorzu, zgadzam się w 100%. Dziękuję za komentarz :)
mam zapytanie czy błędnie wpisane nazwisko na wekslu tzn, literówka zamiast a jest o powoduje jakieś skutki dla wystawcy oraz uprawnionego z weksla?czy weksel mimo tego na pewno niezamierzonego błędu jest ważny?
@Tomasz: Błędne nazwisko dotyczy kogo? (wystawca? remitent?…)
wystawca weksla czyli zobowiązany ma zmienioną literę a na o w nazwisku, czy są tego jakieś konsekwencje? typu:ma być kowalski a jest kowolski. czy to jest błąd w wekslu?czy weksel jest ważny?bo nazwisko jest nie takie przez zamianę tej litery.inne dane są ok ale nazwisko jest z błędem.na dodatek to weksel sporządził nie wystawca a uprawniony z weksla tj wierzyciel , który z błędem wstawił nazwisko zobowiązanego i sam zapewne tego nie zauważył.zobowiązany tylko podpisał treść.co wynika z takiego zamieszania dla jednej i drugiej strony?
Jeśli podpis pochodzi od Kowalskiego, to Kowalski odpowiada z weksla.
czyli błąd literowy w nazwisku nie jest żadną przeszkodą jeśli podpisał kowalski?.
W tym przypadku literówka nie ma znaczenia. Kowalski mógłby się nawet podpisać pod nadrukiem 'Józef Piłsudski’, a i tak on (Kowalski) odpowiadałby z weksla.
dziękuję bardzo z wyjaśnienie.
pozdrawiam
@ Lech (Kowalski mógłby się nawet podpisać pod nadrukiem ‘Józef Piłsudski’, a i tak on (Kowalski) odpowiadałby z weksla.
ale jak rozumiem, pod warunkiem, że podpisze się swoim nazwiskiem?
Tak, zakładam, że podpisze się swoim nazwiskiem.
Ale: spotkałem się z opinią, że jak Kowalski podpisze się Piłsudski, to odpowiada Kowalski, bowiem podpis pochodzi z jego ręki. Ergo: fałszerz podpisu odpowiada sam wekslowo. Na razie nie mam wyrobionego zdania na ten temat :)
To chyba kiedyś prof. Szpunar wyraził taki pogląd, że fałszerz odpowiada – na co mi kiedyś zwróciła uwagę jedna studentka, przy takim oto pytaniu testowym:
• Rachela Zimmerman poręczyła wekslowo za Izaaka Kohna (indosanta). Jak się później okazało, podpis Izaaka Kohna został sfałszowany przez jego żonę Dwojrę. W takiej sytuacji wekslowo będzie odpowiadać: a) Rachela i Dwojra; b) Izaak i Rachela; c) Rachela, Izaak i Dwojra; d) Dwojra, Izaak i Rachela; ta ostatnia pod warunkiem, że była w złej wierze; e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest prawidłowa.
Ja twierdziłem, że poprawna jest odpowiedź e), zaś studentka wskazywała na odpowiedź a), właśnie z powołaniem się na komentarz prof. Szpunara. Nie miałem wyjścia, musiałem dać jej punkt za to pytanie… :)
To pytanie Pańskiego autorstwa? Wyborne! :)
A owszem, moje. Może kiedyś uda się mi je opublikować w jakiejś zwartej formie – w ciągu 10 lat uzbierało się tego trochę…
Proszę zrobić to koniecznie, już po tym jednym pytaniu widać, że byłoby to coś wyjątkowego :)
Witam,
18.04.2011r sprzedałem (pzeniosłem) moje obowiązki i prawa wspólnika w S.jawnej.
Pozostali trzej wspólnicy na mocy porozumienia mieli mi zapłacić kilkaset tyś. zł w ratach rozłożonych na ok 3 lata. Zabezpieczenie to Weksel własny in blanco.
Zapłacili tylko pierwszą ratę. Spółkę sprzedali w lipcu 2011r.
Weksel indosowałem na matkę aby uniknąć zarzutów do mojej osoby i niekończących się rozpraw.
Na odwrocie weksla znajduje się indos na dużą firmę windykacyjną który jest przezemnie przekreślony, a następnie indos na moją matkę.
W poł. czerwca 2012r. sąd Okręg. wydał nakaz zapłaty. Wystąpiliśmy o klauzulę natychmiastowej wykonalności ale Sąd odmówil. Dłużnicy złożyli zarzut o braku legitymacji
formalnej do weksla a jeden z nich ubiega się o zwolnienie z kosztów sądowych. Sprawa tkwi w martwym punkcie do dziś.
Jestem w desperacji. Utraciłem dorobek życia. Co robić?
@Andrzej, legitymację formalną określa się wg treści weksla. Trudno mi zatem się wypowiedzieć, nie widząc samego weksla. W sprawie przekreślania indosów – nie jest to nic złego. Jest to dopuszczalne, artykuł 16 prawa wekslowego wprost stwierdza, że indosy przekreślone uważa się za nieistniejące. Wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty też jest możliwą do podjęcia decyzją sędziego, ale to na wniosek (o wstrzymanie wykonania) zawarty w zarzutach, zatem należałoby sprawdzić, czy takie wnioski pozwani wnieśli. Ogólnie sprawa nie do dyskusji na komentarze w blogu :)