Jeśli weksel zawiera indosy, będzie uważany za prawnego posiadacza ten, kto ma weksel i wykaże swoje prawo nieprzerwanym szeregiem (ciągiem) indosów. Jeśli ostatni indos jest indosem in blanco, prawnym posiadaczem będzie dowolny podmiot, który aktualnie jest w posiadaniu wekslu.
Nieprzerwany ciąg indosów oznacza, że każdy kolejny indos pochodzi od osoby, która wcześniej weksel na drodze indosu nabyła. Jeśli na którymś etapie weksel indosuje osoba, która od poprzedniego indosanta weksla nie otrzymała, ciąg uważa się za przerwany i dalsze osoby nie będą uważane za prawnych posiadaczy weksla.
Jednakże do uznania ciągu indosów za nieprzerwany, bez znaczenia jest fakt, że jeden lub kilka indosów byłyby nieważne, na przykład posiadały podrobione podpisy, albo podpisały się pod nimi osoby nieuprawnione do reprezentowania podmiotu zbywającego weksel.
Przykład nieprzerwanego ciągu indosów:
1. Ustępuję na zlecenie Jana Kowalskiego (podpis – Adam Nowak, remitent)
2. Ustępuję na zlecenie Amiks sp. z o.o. (Jan Kowalski)
3. Ustępuję na zlecenie Katarzyny Nowak (Amiks sp. z o.o.)
W powyższym przykładzie prawnym posiadaczem weksla jest Katarzyna Nowak, która legitymuje się wekslem z nieprzerwanym ciągiem indosów (Adam Nowak – jako remitent, Jan Kowalski, Amiks sp. z o.o., Katarzyna Nowak – posiadacz).
Nawet gdyby niektóre podpisy były podrobione, ciąg indosów jest uważany za nieprzerwany, jeśli posiadacz weksla działa w dobrej wierze (czyli jeśli nie wiedział o wadzie podpisów).
Przykład przerwanego ciągu indosów:
1. Ustępuję na zlecenie Jana Kowalskiego (podpis – Adam Nowak, remitent)
2. Ustępuję na zlecenie Amiks sp. z o.o. (Adam Nowak)
3. Ustępuję na zlecenie Katarzyny Nowak (Amiks sp. z o.o.)
Ciąg indosów jest przerwany, ponieważ w punkcie 2. indosu próbuje dokonać Adam Nowak, podczas gdy posiadaczem weksla jest wówczas Jan Kowalski.
Dla bytu legitymacji formalnej z wekslu wystarczy ciągłość indosów formalnych i nie zachodzi potrzeba badania zdolności osób podpisanych, natomiast dla przeciwdowodu potrzebne jest ustalenie złej wiary lub ciężkiego niedbalstwa przy nabyciu wekslu. (Orzeczenie Izby Cywilnej S.N. z dnia 15 grudnia 1938r. C.I.2053/37)
Uzasadnienie:
„Szymon Pinkesfeld w powództwie przeciwko Joelowi Rzepkowiczowi żądał zasądzenia z dwóch weksli 637zł w trybie nakazu zapłaty.
W zarzutach przeciwko wydanemu nakazowi pozwany podniósł, że powód nie jest wylegitymowany szeregiem nieprzerwanych indosów na wekslach, a ponadto jest posiadaczem w złej wierze, gdyż przeniesienie weksli na niego było skutkiem porozumienia między nim a Józefem Zwieblem na szkodę pozwanego. Zwiebel nie był upoważniony do podpisywania firmy Towarzystwo Akcyjne T.W. Schweikert – pierwszego indosanta i remitenta weksli – brak jest zatem indosu tej firmy, są tylko dwa indosy Zwiebla, wskutek czego brak jest ciągłości w indosach.
Sąd grodzki nakaz zapłaty utrzymał w mocy, lecz Sąd Okręgowy wyrok pierwszej instancji zmienił i powództwo oddalił.
Skarga kasacyjna słusznie podnosi, iż dla bytu legitymacji formalnej z wekslu wystarcza ciągłość indosów formalnych i nie zachodzi potrzeba badania zdolności osób podpisanych, natomiast dla przeciwdowodu potrzebne jest ustalenie złej wiary lub ciężkiego niedbalstwa przy nabyciu wekslu. Pomimo zatem ewentualnej niezdolności Zwiebla do działań wekslowych w imieniu remitenta wekslu, uznać należało, iż na wekslach istniał nieprzerwany szereg indosów, legitymujący skarżącego jako prawnego posiadacza weksli tym bardziej, iż zła wiara skarżącego przy nabyciu weksli nie została ustalona, a nabycie w dobrej wierze stwarza materialne uprawnienie do weksli.
Z tych względów wyrok zaskarżony, jako wydany z naruszeniem art. 351 kpc [kodeks cywilny nieaktualny – przyp. remitent.pl] został uchylony bez potrzeby rozważenia pozostałego zarzutu kasacji.”
Witam
czy dobrze rozumiem, że remitent NIE JEST prawnym posiadaczem?
Prawnego posiadacza definiuje art. 16, mówiąc że jest nim ten kto ma weksel ORAZ wykaże swoje prawo nieprzerwanym szeregiem indosów. Remitent nie wykaże swego prawa w ten sposób.
Remitent jest więc po prostu remitentem (pierwszym wierzycielem wekslowym), a nie prawnym posiadaczem (i choć uprawnienia mogą mieć te same, to nie można nazywać go w ten sposób).
Zwracam uwagę że art. 17 także mówi że posiadacz musi weksel nabyć (w domyśle przez indos).
Oznaczałoby to, że na gruncie art. 17 akceptanci MOGĄ wobec remitenta zasłaniać się zarzutami opartymi na stosunkach z wystawcą.
Dzień dobry.
Remitent jest prawnym posiadaczem weksla bez najmniejszych wątpliwości. Art. 16, 17 prawa wekslowego dotyczą tylko weksla indosowanego, a nie ogólnie każdego weksla.
„Prawny posiadacz” to podmiot, który posiada weksel zgodnie z prawem, tj. ma jakiś tytuł prawny do danego weksla. W przypadku remitenta weksla nieindosowanego „podstawa prawnego posiadania” wynika z faktu posiadania weksla, w którym jako remitent jest wpisany na tym wekslu ten remitent :) Masło maślane, ale tak się tłumaczy oczywistości :)
Art. 17 pw ma zastosowanie na gruncie stosunków pomiędzy akceptantem a indosatariuszem, tj. kolejnym posiadaczem weksla po remitencie.
Pozdrawiam
Marek Zwoliński
@Andrzej – poruszyłeś szeroki temat, Marek trochę odpowiedział, od siebie dodam:
1) remitent jest legitymowany z weksla na podstawie art. 921(9)kc.
2) Deliberowanie, czy remitenta można nazwać „posiadaczem” jest pozbawione sensu, bowiem czy by można było go tak nazwać, czy nie, w niczym nie zmieni to jego praw
3) [Ad. 2] – proszę nie patrzeć na prawo wekslowe z perspektywy praktyki innych ustaw – gdzie najpierw mamy prawo, a potem jego użycie. W wekslach jest na odwrót – najpierw był weksel, do którego potem dopisano prawo. Z tego powodu zatem w prawie wekslowym nie mamy definicji, opisu „czym jest weksel i do czego służy”, tylko jest spis „co weksel zawiera”, przyjmując za oczywistość, że coś takiego jak weksel po prostu już istnieje. Stąd wiele „skrótów prawnych”, które może 100 lat temu były zbyt oczywiste, aby je ubierać w dosłowne przepisy.
4) Art. 17 nie dotyczy weksla nieindosowanego. Szpunar pisał, że wówczas do oceny pozycji remitenta bierzemy pod uwagę art. 921(2) par. 2 kpc.
Panie Lechu,
indos jest pisemnym oświadczeniem o ustąpieniu praw (zwykle na odwrocie dokumentu).
Pierwszy indosatariusz jest drugim indosantem, drugi indosatariusz – trzecim indosantem itd.
Osoba wskazana ostatnim indosem w nieprzerwanym ciągu ma legitymację.
Czy tak samo legitymowana jest przedostatnia osoba (bez konieczności indosu powrotnego)?
Pozdrawiam,
Karol Rutkowski
Nie, przedostatnia osoba nie jest legitymowana. Należy albo dokonać indosu powrotnego, albo skreślić ostatni indos.