Jakiś czas temu pisałem o wekslu in blanco wymaganym przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Typowy weksel goły, którego podpisania nie życzę żadnemu wystawcy.
3 lipca 2011r. Rzecznik Praw Obywatelskich po raz drugi zajął się sprawą i wysłał do pani Minister Rozwoju Regionalnego pismo z żądaniem zbadania problemu. Co mnie szczególnie ucieszyło, podniesiono w nim wszystkie najważniejsze i wymienione w moim artykule zarzuty do treści owego weksla: brak wpisanego remitenta, brak daty wystawienia, brak podpisu remitenta na umowie wekslowej.
Treść pisma ( dostępna również w PDF) jest następująca:
RZECZPOSPOLITA POLSKA
Rzecznik Praw Obywatelskich
Irena LIPOWICZ
RPO-669513-V/ll/BA
00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00
Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53Pani
Elżbieta Bieńkowska
Minister Rozwoju Regionalnego
ul. Wspólna 2/4
00 – 926 WarszawaSzanowna Pani Minister,
Zwracają się do mnie obywatele ze skargami dotyczącymi zabezpieczenia środków finansowych wypłacanych beneficjentom funduszy unijnych w perspektywie finansowej w latach 2007 – 2013.Na wstępie pragnę przypomnieć, iż problem zabezpieczenia dotacji unijnych poprzez weksel in blanco był przedmiotem wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich w 2008 roku (sygn. akt RPO-601773/08). Należy wskazać, iż w wystąpieniu tym Rzecznik zaproponował zmianę w zakresie redakcji weksla in blanco, zmierzającą do dodatnia klauzuli „nie na zlecenie”. W odpowiedzi z dnia 27 listopada 2008 roku (znak: DFK-IV-079-93-GB/08) Minister Rozwoju Regionalnego podzieliła stanowisko Rzecznika, zaś w dniu 6 stycznia 2009 roku na stronie internetowej Ministerstwa została zamieszczona informacja o zmianie wzoru weksla in blanco.
Na uwagę zasługuje okoliczność, iż weksel – zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku – Prawo wekslowe (Dz. U. Nr 37, poz. 282 ze zm.) – jest papierem wartościowym. Oznacza to, iż osoba posiadająca prawa do weksla może domagać się od dłużnika wekslowego zapłaty sumy określonej w wekslu, a w razie jej nieuzyskania – w sposób stosunkowo prosty i szybki dochodzić jej na drodze sądowej,a następnie egzekucyjnej. W postępowaniu sądowym wierzyciel wekslowy może domagać się wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym (art. 485 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego), przy czym sąd ogranicza się wyłącznie do badania poprawności formalnej weksla. Z tych też względów weksel stanowi wygodną i tanią formę zabezpieczenia pożyczek czy kredytów. Polska ustawa przewiduje dwa rodzaje weksli – weksel własny (art. 101 Prawa wekslowego) i weksel trasowany (art. 1 Prawa wekslowego). Natomiast weksel in blanco, czyli weksel niezupełny, został określony wart. 10 Prawa wekslowego. Weksel taki jest dokumentem, który nie zawiera wszystkich elementów niezbędnych dla wystawienia weksla, bądź własnego, bądź trasowanego. Jest to zobowiązanie pisemne zaopatrzone co najmniej w podpis wystawcy weksla złożony z zamiarem zaciągnięcia zobowiązania wekslowego.
Wystawieniu weksla in blanco towarzyszy upoważnienie do jego wypełnienia przez wpisanie w nim sumy wekslowej, czyli kwoty, na którą opiewa zabezpieczona wierzytelność, terminu płatności weksla, oraz innych postanowień, niezbędnych w myśl art. 1 lub art. 101 Prawa wekslowego. Zazwyczaj porozumienie to ma formę pisemną, i zwyczajowo nazywane jest deklaracją wekslową. Upoważnienie to stanowi element porozumienia osoby wręczającej weksel in blanco i jego odbiorcy.
Odnosząc się do skarg przedsiębiorców, wskazać należy, że zgodnie z zasadami udzielania wsparcia finansowego, wypłacane środki zabezpieczane są wekslem in blanco, wystawianym przez beneficjenta. Zabezpieczenie środków finansowych w postaci wskazanego weksla nie jest kwestionowane przez obywateli. Skarżący wskazują jednakże, iż obowiązujący w chwili obecnej wzór takiego weksla rodzi obawy ponoszenia zbyt dużego ryzyka przez przedsiębiorców. Zaproponowany obecnie przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości wzór weksla in blanco – jak wskazują skarżący – nie zawiera sformułowania, iż remitentem jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Nadto deklaracja wekslowa nie jest podpisywana przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Przedsiębiorcy wskazują również, iż dokument weksla in blanco nie zawiera daty jego wystawienia.
Mając na względzie cel, jakiemu służy wystawienie weksla in blanco przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości wskazać należy, iż pozbawienie takiego weksla wskazania jako remitenta Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości wywołuje obawy, że gdy weksel znajdzie się w posiadaniu niepowołanych osób, będą mogły one wypełnić go niezgodnie z deklaracją wekslową i dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń na drodze sądowej. Stosowanie zaś deklaracji wekslowej bez podpisu remitenta, mimo że faktycznie podpis ten pozostaje bez wpływu na możliwość podnoszenia zarzutów przez wystawcę, zdaniem przedsiębiorców, ma znikomą wartość dowodową. Brak podpisu remitenta na deklaracji wekslowej, w przypadku sporu sądowego, spowoduje przesunięcie ciężaru dowodu zawarcia umowy określonej treści na dłużnika wekslowego. Natomiast brak daty wystawienia weksla, w opinii beneficjentów, szczególnie niebezpieczne skutki może wywierać w przypadku przedsiębiorców będących osobami prawnymi. Pomyłka ze strony Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości przy wypełnianiu daty wystawienia weksla i wpisanie późniejszej daty niż data podpisania i wręczenia weksla, może spowodować powstanie osobistej odpowiedzialności osoby, która nie będzie posiadała już umocowania do reprezentowania tej osoby prawnej. Przedsiębiorcy wskazują, że w celu uniknięcia takich wątpliwości data wystawienia weksla in blanco powinna być podawana w momencie jego wręczania.
W świetle powyższych informacji, na podstawie art. 12 pkt 2 ustawy z dnia 15 lipca 1987 roku o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2001 r., Nr 14, poz. 147 ze zm.), uprzejmie proszę Panią Minister o zbadanie przedstawionego problemu i zajęcie stanowiska w sprawie.
Łączę wyrazy szacunku
/-/ Irena Lipowicz
[Aktualizacja II 2012]: odpowiedź PARPu na powyższe pismo:
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego (25.08.2011 r.) przedstawił stanowisko PARP w sprawie zabezpieczeń w formie weksla in blanco w działaniach wdrażanych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Zdaniem PARP zarzuty zgłaszane przez przedsiębiorców wydają się raczej teoretyczne i nie były dotychczas podnoszone przez beneficjentów na większą skalę, jednakże w celu uzyskania przez przedsiębiorców większej pewności, Agencja stoi na stanowisku, że możliwe jest częściowe uwzględnienie postulatów przedsiębiorców zgłaszanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich. W szczególności możliwe jest wskazanie we wzorze weksla in blanco nazwy remitenta, czyli Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Wydaje się również dopuszczalne wskazanie przez beneficjenta daty wystawienia weksla, ponieważ jest to istotne dla oceny, czy wystawca miał prawo do skutecznego zaciągania zobowiązań wekslowych. Nie wydaje się natomiast uzasadniony postulat podpisywania deklaracji wekslowej przez Agencję. Przepisy prawa wekslowego nie wymagają żadnej szczególnej formy porozumienia wekslowego. Ponadto obowiązek podpisywania deklaracji ze strony Agencji mógłby prowadzić do zbędnego przedłużenia procedury podpisywania umowy. Agencja uznała, że możliwe jest wprowadzenie w/w zmian we wzorze weksla in blanco w kolejnych konkursach ogłaszanych przez PARP. W odniesieniu do obecnie obowiązujących umów proponuje się, aby na wniosek beneficjentów dopuszczalne było wprowadzenie w drodze aneksu do umowy zmienionego wzoru weksla.
Mój komentarz poniżej w „komentarzach” – dokładnie tutaj.
Gratuluję pomysłu na stronę www. remitent.pl
Zastanawia mnie poniżej opisana sytuacja i ciekaw jestem Pana opinii.
Stan faktyczny:
Iksiński wystawił weksel in blanco, brak daty wystawienia weksla, wyłącznie podpis.
Na odwrocie weksla umieścił pesel, numer i serię dowodu osobistego!
Zdarzenie miało miejsce (faktycznie) np. 10.05.2003r.
W 25.01.2006r. Iksiński dokonał wymiany dowodu osobistego, (obowiązkowa wymiana, nowa seria i numer dowodu osobistego).
Z dniem 1.1.2011r. wierzyciel wypełnia weksel in blanco.
Pytanie: Oczywistym jest, że skoro z dniem 25.01.2006r. Iksiński posługuje się dowodem osobistym opatrzonym nową serią i nowym numerem dowodu osobistego, nie mógł wystawić weksla z datą 1.1.2011r. Ostatnim możliwym dniem wystawienia weksla był bowiem zatem 24.01.2006r. Czy umieszczona na odwrocie weksla seria i numer dowodu osobistego może stanowić datę pewną? Czy można wywodzić, iż weksel ten mógł być najpóźniej wystawiony w dniu 24.01.2006r., ponieważ od dnia 25.01.2006r. Iksiński posługuje się już nowym dowodem osobistym? Jestem ciekaw Pana opinii.
Pozdrawiam
Artur
Nie jest to data pewna, ponieważ Iksiński mógł wystawić weksel w 2011r. i podać na wekslu poprzedni numer dowodu. Niemniej jednak wykazanie, że weksel posiada nieprawdziwą datę wystawienia (tzn. że wręczenie weksla odbyło się kiedy indziej) jest możliwe w toku sprawy sądowej, i wpisany numer może być jednym z dowodów na tę okoliczność.
A jeśli na odwrocie znajduje się pieczęć banku i podpis pracownika przyjmującego oświadczenie Iksińskiego? Tzn, iż potwierdza zgodność serii i numery dowodu osobistego?
IMHO nadal nie będzie to „urzędowe poświadczenie daty”. Jest to tylko (aż) dość wiarygodny dowód.
Wiem, że zastosowanie daty pewnej znajduje de facto zastosowanie w 3 przypadkach. Zastanawiałem się natomiast, czy w takiej sytuacji nie można by lekko nagiąć zastosowania daty pewnej. Dziękuję za informacje i pozdrawiam.
Przede wszystkim zależy to od tego co Iksiński chce osiągnąć. Na ewentualną dalszą dyskusję zapraszam na forum.
Zaciekłość urzędników PARP-owych w bronieniu swoich procedur dot. weksla i sposobu jego wypełniania (sic) jest niesamowita. Ciekawe czy RPO jest wystarczającym autorytetem, żeby „Szanowne Państwo” coś zrozumiało i nie upierało się przy swoich rozwiązaniach, które niczemu nie służą i tylko mogą poważnie zaszkodzić.
@Grzegorz: czy możesz napisać coś więcej na temat tego uporu? Czy próbowałeś go przełamywać?
1. „To jest weksel in blanco i musi być niewypełniony”
2. „My wiemy, że firmy zgłaszają uwagi, ale my takie mamy zapisy…”
3. „Nasz prawnik się nie godzi…” – z prawnikiem nie można porozmawiać…
4. „Jeśli nie podpiszemy weksla wg procedur, to alternatywnie możemy zrezygnować z dofinansowania” – to mnie naprawdę poirytowało.
5. Nie ma nikogo kto by zechciał przeprowadzić merytoryczną rozmowę – i w PARP i regionalnym RIF
6. Na obronę dziewczyn z RIF zaznaczam, że nie zostały dobrze przeszkolone. Winę ponosi kierownictwo i prawnicy, z którymi nie można porozmawiać.
O tak, nie ma nic bardziej irytującego niż upór w ignorancji.
Tak mi się skojarzyło, że pracownicy PARP to jak dzielnicowy Parys:
http://www.youtube.com/watch?v=SvABbJ-SdLs&feature=related
Bedziemy się rozumiec-bedzie wporządku, nie bedziemy się rozumiec…….
No proszę… Jestem mile zaskoczony. Nie przypisuję sobie całej zasługi, ale napisałem wniosek do RPO w tej właśnie sprawie po publikacji na blogu. Pozwoliłem sobie też podać link do wpisu, który widocznie został szczegółowo przeanalizowany. Do tej pory nie dostałem żadnego potwierdzenia, a tu niespodzianka.
@Borys: A zastanawiałem się kto taki ładny „donos” napisał :) Pisz, jak coś będziesz wiedział nowego w sprawie.
Czy wiadomo jak się zakończyła sprawa?
@Tomek: ja nie wiem, jak się nikt nie odezwie tutaj, w szczególności Borys, to chyba wystąpię z oficjalnym zapytaniem do pani rzecznik:)
Witam,
temat weksla in blanco bardzo mnie interesuje i znalazlem informacje o finale sprawy:
http://www.sprawy-generalne.brpo.gov.pl/szczegoly.php?pismo=1576972
Dzięki, Wojciechu. To bardzo ciekawe.
Punkt dla nas.
Punkt dla nas.
A z tym się nie zgadzam. Umowa wekslowa niepodpisana przez remitenta nadaje się tylko jako papier toaletowy, chyba że remitent łaskawie przyzna, ze taką umowę zawarł, jeśli się wyprze, to dowodu na jej zawarcie nie mamy. Argument, iż „przepisy prawa wekslowego nie wymagają żadnej szczególnej formy porozumienia wekslowego” jest uroczy :) Takim „argumentem” w ogóle można uzasadnić brak jakiejkolwiek umowy wekslowej, skoro przepis nie uzależnia ważności weksla od jej istnienia.
Chyba ktoś nie za bardzo rozumie co wiąże się z wystawieniem weksla in blanco i na kim spoczywają ciężary dowodzenia niezgodnego z umową wypełnienia…
Wlasnie ja jestem w takiej sytuacji ze nie ma mnie w spolce a weksel na mnie ciazy to chyba napisze do parp zeby go aneksowac ale to jako osoba fizyczna pisze nie w imieniu spolki w ktorej bylem ?
@Marcin: weksel był wystawiony przez Ciebie prywatnie, a nie przez spółkę? Jeśli tak, to Ty piszesz prośbę o zwolnienie ze zobowiązania. Czy PARP ma się przychylić do tej prośby, to już zupełnie inny temat :)
Weksel podpisałem bedac prezesem, dzis ani nie jestem prezesem, ani nie mam udzialow w spolce
@Marcin: jeśli podpisałeś weksel za spółkę (czyli Twój podpis znajduje się pod pieczątką firmową) i z daty wystawienia weksla wynika, że byłeś wówczas uprawniony do samodzielnego zaciągnięcia w imieniu spółki takiego zobowiązania, to z takiego weksla odpowiada spółka, bez względu na fakt, kto jest jej aktualnym prezesem, czy właścicielem.
tak, podpisalem za spolke, to byl projekt 8.2 lata 2009/2010, w tej chwili nie pamietam dokladnej daty umowy, ale to nie ma chyba znaczenia. Weksel podpisywalem z kolega czlonkiem (2 osobowa reprezentacja)
Jest Pan pewien, ze odpowiedzialnosc ma spolka, a nie ja prywatnie ?
@Macin: tak, jest to zobowiązanie spółki.
Z jedną uwagą – często weksle in blanco podpisuje się bez daty wystawienia (błędnie) – nie mówię o dacie w umowie, tylko o dacie wpisanej na wekslu. Jeśli PARPowi przyjdzie do głowy wypełnić weksel datą wystawienia nie prawidłową, tylko datą uzupełnienia (przykładowo 2013r.), co się często spotyka („posiadacz wypełni weksel datą wystawienia”), to nagle okaże się, że w 2013r. nie mogliście zaciągnąć takiego zobowiązania za spółkę i odpowiadacie z takiego weksla prywatnie. Wówczas na was ciążyłby obowiązek dowiedzenia, że wpisana data wystawienia weksla jest nieprawidłowa, a prawidłowa jest z okresu, kiedy byliście uprawnieni do reprezentacji.
tym samym nalezy uznac to za obligatoryjne ? Byc moze ma Pan wiedze i praktyczne doswiadczenie z taka sytuacja ?
Nie rozumiem pytania.
Jeśli wpisano by datę dzisiejszą, a mnie w spółce nie ma, to raczej chyba obligatoryjne jest uznanie, że nie mam jak zaciągnąć takiego zobowiązania, skoro mnie w spółce nie ma.
Pisze Pan o obowiązku dowiedzenia, przed kim, przed parp, przed sądem ?
Jeśli by wpisano datę dzisiejszą, to tak – dzisiaj Pan nie może zaciągnąć takiego zobowiązania w imieniu spółki, zatem odpowiada Pan z takiego weksla prywatnie.
Obowiązek dowiedzenia (w sensie: przeprowadzenia dowodu) jest przede wszystkim przed sądem, jak już zostałby Pan pozwany z takiego weksla :)
I własnie o to pytałem czy jest to obligatoryjne, bo wedlug mojej oceny tak, sad przeprowadza postepowanie w ktorym nie trudno stwierdzic, ze nie jestem umocowany do jego podpisania.
@Marcin: CO ma być obligatoryjne? /nadal nie rozumiem/.
Sąd niczego sam z siebie nie przeprowadza, jak dostanie pozew na spółkę, to wyda nakaz na spółkę, dalej to już zależy, czy spółka wniesie odpowiednie zarzuty, czy nie.
Obligatoryjne uznanie, ze nie mam umocowania wiec tym samym nie odpowiadam.
Uznajmy, ze sad dostaje pozew na spolke, postepowanie wykazuje, ze musi byc zwrot otrzymanego dofinansowania i wiec czy prywatnie odpowiadam za to ?
Caly czas pytam o to samo :)
Sąd dostaje pozew z weksla na spółkę. Weksel wystawiony w 2013r.
Sędzia:
1) wydaje nakaz zapłaty na spółkę – i prawidłowo, bo weksel jest poprawny formalnie
2) patrzy sobie w KRS i widzi, że w 2013 wcale nie mogliście zobowiązać się w imieniu spółki – nie wydaje nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i wydaje nakaz w upominawczym lub kieruje na rozprawę – też słusznie, bo nie ma obowiązku wydawania nakazów zapłaty
W postępowaniu o zapłatę z weksla nie będzie się badać, czy należy się zwrot, tylko czy weksel jest o poprawnej treści.
Czyli sie odpowiada jesli dobrze dedukuje wedlug tego co Pan pisze
Można opowiadać, jeśli zostanie skierowane do was powództwo, a wy nie udowodnicie, że faktycznie wręczenie weksla było w innej dacie, niż podana na wekslu data 2013r.
Weksle ma parp, nikt go wiec nam nie wrecza
Wręczenie weksla to chwila, kiedy wy (jako spółka) wręczyliście weksel PARP. I po tej chwili ocenia się, czy mogliście się w imieniu spółki zobowiązać. I taka data powinna być wpisana jako data wystawienia weksla, nawet in blanco.
Tak wiec ok, to rozumiem i jasne. Udowodnienie wiec uznaje za sprawe oczywista to mialem na mysli piszac ze to obligatoryjne. Nie trudno to udowodnic bo calej sprawie towarzyszy wiele ludzi.
Generalnie nie odważyłbym się stwierdzić, że przeprowadzenie dowodu przeciw treści weksla jest „nietrudne”, ale życzę powodzenia, a przede wszystkim braku potrzeby sprawdzania poziomu trudności takiej sprawy :)
Tez nie chce i nikt nie chce, stad tez bylo moje pytanie i jednak wole podmuchac na zimne, udac sie do rifu i poruszyc temat, pewnie bedzie to poprzez aneks do umowy, ktos inny w zamian za mnie podpisze weksel, a moj komisyjnie mi wrecza lub tez go zniszcza, to bedzie dla mnie pozytywne rozwiazanie sprawy :-)
Dzień dobry.
To obligatoryjne nie jest. A wręcz przeciwnie. Zazwyczaj sąd nie przeprowadza sam z siebie, żadnego postępowania, w którym szuka kto jest umocowany do podpisania weksla. Poza tym natura weksla jest taka, że jak jest podpis na wekslu, to jest dłużnik. Tak jest przynajmniej na pierwszym etapie postępowania sądowego. Potem trzeba się nieźle „nawywijać”, żeby udowodnić cokolwiek innego, niż to wynika z treści weksla.
Pozdrawiam
Marek Zwoliński
Witam,
dodam, że weksle typu „golas” stosowane są również przy dotacjach z NCBiR. Natomiast podejście ludzi tam pracujących określiłbym jako przychylne przedsiębiorcom i już kilka razy miałem możliwość się o tym przekonać (nie są to „urzędasy”, NCBiR to trochę nietypowa instytucja). W moim przypadku przy zgłoszeniu prośby o częściowe wypełnienie weksla przed jego podpisaniem nie było problemów – miałem też okazję porozmawiać z ich prawnikiem, który stwierdził, że nie widzi przeszkód. Ponoć byliśmy pierwszymi, którzy zaproponowali inną treść weksla.
@Bartek – to bardzo pozytywna informacja :)
@Bartek
Czyżby Gekon? Widziałem wzory umów w tym programie i nie spodziewałem się takiej przychylności
@domicyliat
Jeżeli o nas chodzi to było to jedno z działań w ramach POiG. Umowy oczywiście są jakie są, każda Instytucja Pośrednicząca asekuruje się maksymalnie, to zrozumiałe. Nawet jeżeli IP pójdzie Ci w jakiejś kwestii spornej na rękę, to na końcu zawsze odpowiada za wszystko beneficjent – trzeba mieć tego świadomość (zawsze istnieje ryzyko, że kontrola unijna się do czegoś przyczepi). Oficjalny wzór weksla jako załącznik do umowy to też był „golas”.
Natomiast podczas współpracy z NCBiR da się zauważyć, że tam gdzie nie muszą tam nie zamierzają robić problemów, co zresztą powiedzieli nawet wprost na spotkaniu inicjującym rozpoczęcie realizacji działania (z moich doświadczeń to np. interpretacja zapisów, możliwość wprowadzenia zmian w trakcie realizacji projektu, itp.). Miałem do czynienia z urzędnikami samorządowymi obsługującymi RPO i różnicę da się wyraźnie odczuć – u urzędnika zawsze jesteś namolnym petentem i z definicji są na nie ;).
Czy jeśli umiera osoba wystawiająca weksel, to jego spadkobierców mają zastosowanie deklaracje wekslowe?
@Anna – a jaki związek ma to pytanie z tematem wpisu? :) Jeśli chcesz zadać pytanie na inny temat, zapraszam na forum lub do indywidualnej konsultacji.http://www.remitent.pl/potrzebuje-porady-w-sprawie-wekslowej-czy-moge-ja-otrzymac-bezplatnie