Dużym obciążeniem przy zawieranych umowach pożyczki jest podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC), pobierany od pożyczkobiorcy. Wynosi on 2% pożyczanej kwoty. Obejmuje on wszystkie umowy pożyczki, z wyjątkiem opisanych w ustawie, na przykład:
– pożyczek od osób z I grupy podatkowej do kwoty niepodlegającej opodatkowaniu – na zasadach określonych w przepisach o podatku od spadków i darowizn
– pożyczek od osób określonych w art. 4a ustawy o spadkach i darowiznach (małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha) również w wysokości przekraczającej kwotę opisaną w art. 9 tej ustawy (9637zł przy I grupie podatkowej, 7276zł przy II grupie podatkowej, 4902zł przy III grupie podatkowej) pod warunkiem złożenia deklaracji właściwemu organowi podatkowemu w ciągu 14 dni i dokonania pożyczki przelewem na rachunek bankowy.
– na podstawie umowy zawartej między innymi podmiotami do łączne wysokości nieprzekraczającej kwoty 5000zł od jednego podmiotu i 25000zł od wielu podmiotów – w okresach 3 kolejnych lat kalendarzowych
Jak widać, dość prosto można uniknąć podatku w przypadku pożyczki od rodziny, problemy zaczynają się przy otrzymaniu pieniędzy od „osób obcych”.
Często w celu uniknięcia w takiej sytuacji podatku, stosuje się weksel. Zamiast umowy pożyczki, strony zawierają umowę, gdzie tak zwany „pożyczkobiorca” wystawia weksel na daną sumę, a tak zwany „pożyczkodawca” otrzymuje weksel i wypłaca za niego wystawcy określoną sumę. Z uwagi na brak umowy pożyczki, podatek od niej nie należy się. Pamiętać jednak trzeba o stosowanej terminologii w przypadku kontroli urzędu skarbowego. Zwłaszcza na fakt, aby nie twierdzić, że weksel zabezpiecza umowę pożyczki. Ma jej w ogóle nie być. Jeśli strony pożyczają coś sobie, a weksel jest tylko zabezpieczeniem realizacji tej umowy, zapłata podatku w takim przypadku jest obowiązkowa.
fragment interpretacji urzędu skarbowego IBPB2/436-175/08/MZ
„Wystawienie weksla” nie obejmuje więc swoim zakresem znaczeniowym żadnej z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Konsekwentnie, należy uznać, iż wystawienie weksla i jego nabycie przez podmiot przyjmujący weksel nie jest zdarzeniem powodującym powstanie obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. W szczególności „wystawienie weksla” nie mieści się w pojęciu zawarcia umowy pożyczki.
fragment interpretacji urzędu skarbowego ITPB2/436-72/08/TJ
Emisja weksla własnego jest zdarzeniem powodującym określone prawa i obowiązki, a mianowicie po stronie nabywcy powstaje powinność wpłaty kwoty nabycia, natomiast dla wystawcy bezwarunkowy obowiązek zapłaty (po okazaniu) określonej w nim kwoty pieniężnej, czyli zobowiązanie do wykupu weksla po jego okazaniu.
Zobowiązanie wekslowe odrywa się od sytuacji faktycznej, która była podstawą do wystawienia i wręczenia weksla nabierając charakteru samodzielnego i abstrakcyjnego. W szczególności ma to miejsce w sytuacji gdy wystawiony weksel nie spełnia roli zabezpieczającej lecz jest samoistnym stosunkiem zobowiązaniowym.
Niewątpliwie art. 1 ust. 1 pkt 1 określający zakres przedmiotowy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera enumeratywny katalog czynności, których dokonanie powodować będzie konieczność zapłaty podatku. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione. Jednakże należy zaznaczyć, że o zakwalifikowaniu danej umowy do umów podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje nazwa ale treść umowy.
Wyemitowanie dłużnego papieru wartościowego jakim jest weksel własny w niniejszej sprawie łączyć się będzie z otrzymaniem określonej sumy pieniężnej od nabywcy weksla.
Biorąc jednak pod uwagę, że czynności związane z emisją weksli nie zostały przez ustawodawcę wskazane w art. 1 ust. 1 pkt 1 to uznać należy, że nie skutkują one dla Wnioskodawcy na gruncie tej ustawy powstaniem obowiązku zapłaty podatku. Fakt ten nie musi jednak oznaczać, że opodatkowaniu nie podlegają również czynności cywilnoprawne, w związku z zawarciem których wystawiony został weksel. Jeżeli zatem nabycie weksla w zamian za określoną kwotę pieniężną nosić będzie znamiona czynności określonych w art. 1 ust. 1 pkt 1 to wówczas będzie rodzić dla Spółki skutki podatkowe pod warunkiem jednakże, że to na niej zgodnie z art. 4 ustawy będzie ciążył obowiązek podatkowy.
Jak to zwykle bywa w polskim „prawie” podatkowym, występują również odmienne interpretacje, uznające emisję weksla za jego sprzedaż i na tej podstawie uznające, że sprzedaż taka jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych:
fragment interpretacji urzędu skarbowego IBPB2/436-69/08/MZ
Z treści wniosku wynika, że wnioskodawca zamierza wystawić weksel i go sprzedać. Wynika z tego, że w związku z wystawieniem weksla wnioskodawca będący spółką kapitałową pozyska środki pieniężne od własnego udziałowca. Zdaniem wnioskodawcy będzie miała miejsce umowa sprzedaży.
Należy więc wyjaśnić, że kwestie związane z wystawieniem weksli i obrotem nimi nie są regulowane przepisami prawa podatkowego, a tym samym Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie jest upoważniony do interpretacji przepisów normujących zagadnienia związane z wystawianiem weksli i obrotem nimi.
Wobec tego, jeżeli w świetle przepisów ustawy Prawo wekslowe oraz ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) jest możliwe zawarcie umowy sprzedaży weksla własnego i zawarta umowa będzie umową spełniającą przesłanki określone w art. 535 Kodeksu cywilnego czynność taka będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdyż jak już wskazano powyżej podatkowi temu podlegają m.in. umowy sprzedaży praw majątkowych.Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży w myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy stawka podatku wynosi 1%, a stosownie do art. 4 pkt 1 tej ustawy obowiązek podatkowy spoczywa na kupującym.
Należy zatem w tej kwestii zachować szczególną ostrożność, a w przypadku ważnych dla nas spraw i dużych kwot, wystąpić o indywidualną interpretację do naszego urzędu skarbowego.
A najlepiej – niech nasze pieniądze i informacje o naszych transakcjach omijają urząd skarbowy dalekim łukiem.
Zastanawiam się nad inną konstrukcją. Pan X pożycza od Pana Y 1000 złotych, na rok. Ponieważ pożyczkodawcą chce się zabezpieczyć, proponuje umowę sprzedaży dziś weksla własnego na 10.000 złotych za cenę 1.000 złotych z prawem jego odkupu po roku za 1.200 złotych. Czy to jest legalne Państwa zdaniem? A jeśli tak, czy należą sie jakieś podatki jeśli będą dwie transakcje (dziś sprzedaż za rok odkup)? Czy od tych 200 złotych zysku ze spekulacji wekslem należy się podatek dochodowy?
@Leszek – jeśli chcesz umowę ogarnąć samym wekslem, to się nie da – weksel na 10 tysięcy zł zobowiązuje do zapłaty 10 tysięcy, a nie 1200zł.
Za zysk ze handlem wekslami należy się podatek dochodowy, a czy to będzie od 200zł, czy od 9000zł, to już zależy od wielkości zysku.
Dlatego właśnie oprócz weksla zaproponowałem umowę jego sprzedaży z prawem odkupu. Tu mamy sprzedaż papieru wartościowego. Jeśli wystawca na czas go odkupi za 1200 złotych, zobowiązanie na 10.000 złotych nie zdąży stać się wymagalne. Wystarczy dać termin płatności weksla trzy dni po wygaśnięciu prawa jego odkupu. Mylę się?
Można tak „zakombinować”. Oczywiście weksel bez możliwości indosu.
Dlaczego zaraz „kombinować”? Prosta konstrukcja, w której nie ma nic zdrożnego. Każdy lombard ją zna, tylko nie weksle się tam zastawia :)
Śmiem twierdzić, że nie da się prowadzić lombardu, nie kombinując, bynajmniej nie w pejoratywnym tego słowa znaczeniu ;)
Ponieważ dyskusja zaczyna zbaczać po bardzo śliskiej nawierzchni w stronę jeszcze bardziej cienkiego lodu, proponuję skwitować ją konkluzją, iż
umowa sprzedaży weksla własnego z prawem późniejszego jego odkupu jest ciekawą alternatywą dla umowy pożyczki, o ile
(1) jest to weksel zupełny,
(2) jest to weksel nie na zlecenie,
(3) data płatności weksla przypada PO dacie wygaśnięcia prawa odkupu.
Nie muszę chyba tłumaczyć dlaczego :-)
Przy czym „nie na zlecenie” to zaleta dla pożyczkodawcy, a nie dla lombardu. Lombard, bez szkody dla siebie może wziąć w zastaw weksel na zlecenie.
Lombard może wziąć nawet weksel i nie udzielić pożyczki – patrz http://www.forum.remitent.pl/viewtopic.php?f=2&t=738&start=50
ale ja tu opisuję przypadek uczciwej umowy między stronami, a NIE (!) porady dla lomardowców jak zrobić w konia ludzi którzy nie czytają podsuwanych im pod nos do podpisu dokumentów
takie jest moje postrzeganie strony reminent.pl, za to szacuje jej Twórców i z tego względu z przyjemnością odwiedzam (pasywnie i aktywnie) tutejsze forum
Witam, chcę pożyczyć rodzinie pieniądze, chcę ominąć podatek w US dlatego nie chcę podpisywać umowy pożyczkowej z nimi. Czy weksel mi w tym pomoże? Wiem,że mi oddadzą do kilku miesięcy, ale chcę mieć zabezpieczenie w razie gdyby coś im się stało, bo to duża część moich oszczędności.
Pozdrawiam serdecznie, Aneta
@Aneta – jeśli chcesz pożyczyć pieniądze, to podatku nie ominiesz. Bez podatku obejdzie się, gdybyś porzuciła myśl o pożyczce i szukała innej transakcji. Lektura niniejszego wpisu oraz innych z działu podatki może dać ci sugestię odnośnie odpowiedniego działania.
Odświeżę temat,
Ostatnie interpretacje są niekorzystne, w mojej ocenie interpretują sobie jak chcą bo przecież i tak nie można nic im zrobić.
https://interpretacje-podatkowe.org/weksel
w szczególności:
https://interpretacje-podatkowe.org/weksel/2461-ibpb-2-1-4514-8-2017-1-jku
i cytat:
Jeżeli zawarta umowa (będąca przyczyną gospodarczą wystawienia weksla własnego), na podstawie której wypłacono pieniądze, nosi w świetle odrębnych przepisów (niebędących przepisami prawa podatkowego) znamiona którejkolwiek z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, wówczas umowa ta będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
według tej interpretacji nie ma zwolnienia PCC no chyba że wnioskodawca błędnie wnioskował, uzasadniał…
Kilka uwag krytycznych na szybko do tej interpretacji:
„Okoliczność, że zobowiązanie wekslowe jest abstrakcyjne nie oznacza jednak, że nie istniała podstawa gospodarcza wystawienia weksla.” – urząd zapomina tutaj, że tą podstawą gospodarczą wykreowanego zobowiązania jest sam weksel. Z faktu, że weksel jest zobowiązaniem abstrakcyjnym, nie wynika, że zawsze należy się doszukiwać jakiejś innej umowy „którą weksel miał zabezpieczać”, bo czasem takiej umowy może po prostu nie być.
„Z treści wniosku wynika, że pomiędzy Wnioskodawcą a remitentami będzie zawierana umowa określająca warunki” – ja tam w we wniosku nie widzę, aby oprócz weksla strony zawierały jakieś inne umowy, nawet w formie ustnej.
„Jeżeli zawarta umowa (będąca przyczyną gospodarczą wystawienia weksla własnego), na podstawie której wypłacono pieniądze” – tą umową jest właśnie weksel.
Zawsze na taką interpretację jest skarga, a i w ramach działań kontrolnych US w konkretnej realnej już sprawie też są odpowiednie środki odwoławcze.
A co jeśli każda ze stron pożyczki wystawi swój weksel? Pożyczkodawca na kwotę X płatny następnego dnia po wystawieniu, pożyczkobiorca na kwotę X + % płatny po okresie na który została wystawiona pożyczka. Każda strona wykupuje swój weksel, bez dodatkowych umów sprzedaży z prawem pierwokupu itd.
@JR, w jakim celu pożyczkodawca wystawia weksel?