W razie udowodnienia, iż nad podpisem na odwrocie wekslu został wypisany inną ręką tekst poręczenia, na posiadaczu wekslu ciąży dowód, iż podpis miał charakter poręczenia, a nie indosu, lub że przynajmniej znaczenie takie uzyskał następnie za zgodą podpisującego weksel na odwrocie (S.N.C.I. 1572/35 z dnia 27 II 1936r.)
Glossa
Przepis art. 31 prawa wekslowego – zezwalający na umieszczenie poręczenia na wekslu lub przedłużku, w związku z liberalnym potraktowaniem przez ustawodawcę zagadnienia formy poręczenia oraz wprowadzenia domniemania, iż sam podpis na przedniej stronie wekslu uważa się za udzielenie poręczenia, wyjąwszy gdy jest to podpis wystawcy lub trasata – wytworzył na tle intensywnie rozwijającego się obrotu wekslowego ciekawą praktykę, polegającą na usiłowaniu stworzenia domniemania, iż podpis in blanco na odwrocie wekslu umieszczony uważać należy za poręczenie, nie zaś za indos in blanco.
Kategoryczne wypowiedzenie się Sądu Najwyższego w tym przedmiocie i uznanie, iż „skoro strony podpisując się na wekslu nie dodały słowa „poręczam”, w samym ich podpisie nie można dopatrzyć się ani poręki wekslowej, ani cywilnej (S.N. III Rw. 1440/31 z dnia 24 IX 1931) – w sposób zdecydowany przeciął tę niesłuszną praktykę obrotu, mogącą podważyć zaufanie praktyki do instytucji indosu i poręki.
Równocześnie jednak wytworzony został w obrocie inny sposób usiłowania przez wierzyciela rozszerzenia odpowiedzialności wekslowej dłużnika: polegał on na wpisywaniu przez wierzyciela nad istniejącym na wekslu podpisem blankowym dłużnika tekstu wskazującego na istnienie odpowiedzialności dłużnika z tytułu poręczenia; rozszerzenie odpowiedzialności przejawiało się w tym, iż dłużnik, który jako indosant już nie był odpowiedzialny z wekslu wskutek przedawnienia się jego odpowiedzialności, przy dopisaniu wzmianki o poręczeniu – mógł z tego powodu odpowiadać dalej.
Na tle wprowadzenia nad podpisem dłużnika treści wskazującej na poręczenie, wytworzyć się musiały – rzecz zrozumiała – spory, co do znaczenia i mocy prawnej tak pojętego poręczenia wekslowego. Rzecznikiem poglądu, iż poręczenie posiada charakter formalny, i że przy liberalnym podejściu prawa wekslowego wolno rozciągać na wszelkie podpisy in blanco, na odwrocie znajdujące się, analogię z art. 31 ust. 3 – przeciwstawiano zarzut, iż poręczenie wekslowe, będące w istocie swej oświadczeniem osoby do zobowiązania wekslowego w sposób dobrowolny przystępującej, musi opierać się na świadomej roli tej osoby zobowiązania się przez swój podpis w charakterze poręczyciela, a nie innym.
Należy więc wysnuć z powyższego uzasadniony wniosek, iż w braku wyraźnego oświadczenia ze strony awalisty trudno jest sam podpis traktować jako awal, a domniemanie raczej wskazywać będzie na istnienie innego zobowiązania, w szczególności gdy podpis umieszczony będzie na odwrocie wekslu. Pogląd powyższy znalazł słuszne odbicie w bogatym orzecznictwie Sądu Najwyższego […], w oparciu na którem, jako jego słuszne i logiczne uzupełnienie, wydane zostało omawiane niniejszem orzeczenie, podkreślające w sposób wyraźny przerzucenie ciężaru dowodu istnienia poręczenia na występującego z roszczeniem wierzyciela oraz kładące akcent logiczny na woli (wzgl. zgodzie) zobowiązania podpisanego w charakterze poręczyciela, nie zaś indosanta. (A.D.S. – Przegląd Prawa Handlowego, 1936r.)
Podobnie wypowiedział się również Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 1 grudnia 1927r. (1719/26)
Prawo wekslowe zezwala na umieszczenie poręczenia za wystawcę również na odwrotnej stronie weksla oraz na wypełnienie tekstu poręczenia przez inną osobę, a nie przez samego poręczyciela. W razie jednak udowodnienia przez osobę, nad której podpisem na odwrotnej stronie weksla figuruje wpisany inną ręką tekst poręczenia, że podpis ów został przez nią wypełniony in blanco, na posiadaczu spoczywa ciężar dowodu, iż podpis rzeczony miał w istocie znaczenie poręczenia, a nie indosu, lub przynajmniej, że takie znaczenie uzyskał następnie za zgodą podpisującego.
Mój komentarz
Warto również zwrócić uwagę na art. 69 prawa wekslowego
W razie zmiany tekstu weksla osoby, które weksel podpisały po dokonaniu zmiany, odpowiadają według brzmienia tekstu zmienionego; osoby, które weksel poprzednio podpisały, odpowiadają według brzmienia tekstu pierwotnego.
Dopisanie do indosu in blanco oświadczenia o poręczeniu może być uznana za zmianę treści weksla, która nie wiąże podpisanego indosanta, z uwagi na fakt, że pierwotny tekst weksla brzmiał inaczej.
Zastanawiałem się również, jak to możliwe, aby posiadacz weksla mógł zmienić w ten sposób jego treść, i nadal pozostawać uprawnionym z tego dokumentu. Wszak zmiana jednego indosu w poręczenie spowoduje przerwanie „nieprzerwanego ciągu indosów”. Jednak w sytuacji, kiedy na wekslu są dwa kolejne indosy in blanco, zmiana drugiego indosu na poręczenie, nie zaburzy ich ciągu i nadal umożliwi posiadaczowi legitymowanie się wekslem.
Speak Your Mind